Συναισθηματική εμπλοκή και ελευθερία

Όταν εμπλεκόμαστε συναισθηματικά με τους άλλους, επιτρέπουμε στις σκέψεις και τις πράξεις τους να μας επηρεάζουν. Οι συμπεριφορές μας γίνονται αντιδράσεις στις δικές τους πράξεις και όχι προσωπικές μας επιλογές. Αυτό μπορεί να συμβεί ιδιαίτερα σε μικρή ηλικία, όπου ένα παιδί νιώθει ασφάλεια μόνο όταν οι άλλοι κατανοούν τα συναισθήματά του. Η στάση: “Καταλαβαίνω το θυμό σου ή τη λύπη σου, αλλά χρειάζεται να βάλω όρια” ενισχύει το αίσθημα κατανόησης. Αντίθετα, αν δεν υπάρχει κατανόηση, το παιδί μένει με ερωτήματα όπως “Με βλέπει ο άλλος όπως είμαι; Μήπως δεν είμαι αρκετός;”.

Για να αποφύγουμε τη συναισθηματική εμπλοκή, είναι σημαντικό να κατανοούμε τους εαυτούς μας. Κάθε φορά που κάνουμε κάτι για τους άλλους, πρέπει να αναρωτιόμαστε: “Αυτό που κάνω με εκφράζει; Το κάνω επειδή το θέλω ή για να ικανοποιήσω τους άλλους από φόβο μήπως τους χάσω;” Όταν οι πράξεις μας καθορίζονται από φόβο, χάνουμε την αίσθηση της ελευθερίας. Οι φόβοι αυτοί μπορεί να σχετίζονται με την εγκατάλειψη, την εξάρτηση, ή την ανασφάλεια: “Θα τα καταφέρω χωρίς εσένα; Θα καταφέρεις χωρίς εμένα;”.

Ως ενήλικες, νιώθουμε ελεύθεροι όταν αναλαμβάνουμε την ευθύνη για τα συναισθήματά μας. Αντί να κατηγορούμε τους άλλους λέγοντας “Με πληγώνεις” ή “Με κάνεις ευτυχισμένο”, είναι πιο ωφέλιμο να εκφράζουμε τις ανάγκες μας: “Πληγώθηκα επειδή χρειάζομαι…”, “Απογοητεύτηκα επειδή μου είπες… και θα ήθελα…”. Με αυτόν τον τρόπο, επικοινωνούμε το συναίσθημά μας με σεβασμό προς τον εαυτό μας και τον άλλον. Επίσης, μαθαίνουμε να αντιδρούμε ανάλογα με τα συναισθήματά μας, αποφασίζοντας πότε να εκφράσουμε ευγνωμοσύνη ή να λάβουμε αποφάσεις.

Αναγνωρίζοντας ότι τα συναισθήματα είναι δικά μας, μπορούμε να επιλέξουμε πώς θα τα διαχειριστούμε. Όταν αισθανόμαστε χαρά, λύπη ή θυμό, είναι σημαντικό να επικοινωνούμε αυτά τα συναισθήματα και να παρατηρούμε πώς ανταποκρίνεται ο άλλος. Αν η συμπεριφορά του άλλου αλλάζει, αυτό δείχνει κατανόηση και εκτίμηση. Όταν όμως δεν υπάρχει αντίδραση ή παρερμηνεύονται τα συναισθήματά μας, είναι στο χέρι μας να αποφασίσουμε πώς θα αντιδράσουμε, αναλαμβάνοντας την ευθύνη των επιλογών μας.

Η πραγματική ελευθερία έρχεται όταν οι συμπεριφορές μας δεν είναι αντιδράσεις σε άλλους, αλλά προσωπικές επιλογές. Αναγνωρίζουμε πότε μιλά το “εσωτερικό παιδί” μας, που ζητά κατανόηση και παρηγοριά, και πότε ο ώριμος εαυτός μας, που σέβεται τα συναισθήματά του και τις επιθυμίες του, προστατεύοντας τη συναισθηματική του κατάσταση.

 Αγγελική Μπολουδάκη