Η δύναμη της ευαλωτότητας και η απαλλαγή από τις ενοχές

Αν νιώθεις ενοχές κάθε φορά που συνδέεσαι με τα συναισθήματά σου και αποκαλύπτεις την ευαλωτότητά σου, ίσως έμαθες από την παιδική σου ηλικία ότι η ευαλωτότητα είναι κάτι αρνητικό ή σημάδι αδυναμίας. Μπορεί να έλαβες το μήνυμα ότι το να εκφράζεις τα συναισθήματα σου όπως τη λύπη σου, τον φόβο σου, την ανάγκη σου για φροντίδα είναι μάταιο ή ακόμα και επικίνδυνο. Φράσεις όπως «μην κλαις», «μην το παίρνεις τόσο προσωπικά», «προχώρα»  ήταν φράσεις που σε έκαναν να αποφεύγεις να συνδεθείς με τα συναισθήματά σου.

Η ευαλωτότητα ενέχει τον κίνδυνο της απόρριψης. Αν έχεις βιώσει απόρριψη ή αδιαφορία όταν μοιράστηκες τα συναισθήματά σου, ίσως έμαθες να τα καταπιέσεις για να προστατευτείς. Το ίδιο ισχύει και για την αυτοπαρηγοριά: αν δεν έλαβες φροντίδα από τους άλλους όταν τη χρειαζόσουν, μπορεί να σου φαίνεται δύσκολο να προσφέρεις αυτή τη φροντίδα στον εαυτό σου.

Οι ενοχές συχνά λειτουργούν ως μηχανισμός ελέγχου. Αν έμαθες ότι οι ανάγκες σου είναι βάρος για τους άλλους ή ότι το να είσαι ευάλωτος είναι εγωιστικό, είναι φυσικό να νιώθεις ενοχές κάθε φορά που επιτρέπεις στον εαυτό σου να εκφραστεί. Επιπλέον, ορισμένα συναισθήματα είναι τόσο βαθιά ή επώδυνα που η αναγνώρισή τους συνεπάγεται την ανάγκη να αντιμετωπίσουμε – είτε πρόκειται για μια αλλαγή, μια απώλεια ή μια αλήθεια που φοβόμαστε να αποδεχτούμε. Οι ενοχές μπορούν να γίνουν ένας τρόπος αποφυγής αυτής της διαδικασίας.

Για να μάθουμε να παρηγορούμε τον εαυτό μας, χρειάζεται να αναπτύξουμε μια εσωτερική, υποστηρικτική φωνή. Αν μεγαλώσαμε με αυστηρότητα ή επικριτική αντιμετώπιση, μπορεί να έχουμε εσωτερικεύσει μηνύματα όπως «δεν αξίζεις παρηγοριά» ή «σταμάτα να κλαις, υπερβάλλεις». Σε αυτή την περίπτωση, ακόμα και η σκέψη της αυτο-φροντίδας μπορεί να μας προκαλεί ενοχές ή αμηχανία.

Ως ενήλικες, καλούμαστε να αποδεχτούμε την ανθρώπινη φύση μας. Όλοι έχουμε συναισθήματα και όλοι αξίζουμε κατανόηση – πρώτα απ’ όλα από τον ίδιο μας τον εαυτό. Αντί να αποφύγουμε τις ενοχές, μπορούμε να τις προσεγγίσουμε με περιέργεια και συμπόνια: «Γιατί είσαι εδώ; Τι φοβάσαι;»

Κάθε μικρό βήμα μετράει. Το να μιλάμε στον εαυτό μας όπως θα μιλούσαμε σε έναν φίλο που πονάει είναι μια βαθιά θεραπευτική πρακτική. Όταν βλέπουμε άλλους να αγκαλιάζουν την ευαλωτότητά τους και το εκτιμάμε, επιτρέπουμε και στον εαυτό μας να κάνει το ίδιο.

Η σύνδεση με τα συναισθήματά μας είναι πράξη θάρρους. Όσο περισσότερο αποδεχόμαστε την ευαλωτότητά μας, τόσο περισσότερο απελευθερωνόμαστε από τις ενοχές.

Αν νιώθεις ενοχές επειδή εκφράζεις τα συναισθήματά σου, είναι γιατί δοκιμάζεις κάτι νέο και άγνωστο – και αυτό είναι εντάξει. Το παρελθόν μας μπορεί να λειτουργεί ως φάρος που μας καθοδηγεί, αλλά όχι ως αλυσίδα που μας κρατάει πίσω. Ως ενήλικες, έχουμε τη δύναμη να αλλάξουμε, να εξελιχθούμε και να μάθουμε έναν νέο τρόπο να αγαπάμε τον εαυτό μας.

Αγγελική Μπολουδάκη