Ισοτιμία και όρια

Φαντάσου μια σχέση, οποιαδήποτε σχέση – φιλική, ερωτική, επαγγελματική. Στον πυρήνα της, αυτό που κρατά αυτή τη σχέση ζωντανή και αληθινή είναι η ισοτιμία, η αμοιβαιότητα, ο σεβασμός και η εκτίμηση που μοιράζονται οι δύο πλευρές. Είναι σαν μια χορογραφία, όπου και οι δύο συμμετέχουν με τον δικό τους ρυθμό, δίνοντας και λαμβάνοντας σε ισορροπία.

Τι γίνεται όμως όταν ο χορός χαλάει; Όταν εσύ προσφέρεις, δίνεις απλόχερα σεβασμό, αγάπη, χρόνο, ενέργεια, και δεν λαμβάνεις πίσω την ίδια διάθεση; Στην αρχή ίσως το αγνοείς. Σκέφτεσαι ότι ο άλλος δεν το έκανε επίτηδες ή ότι χρειάζεται χρόνο. Ίσως νιώθεις μια βαθιά ευγνωμοσύνη για όσα σου έχει προσφέρει και πιστεύεις πως αξίζει να συνεχίσεις να δίνεις.

Όμως, σιγά-σιγά αρχίζει να διαφαίνεται μια μονομέρεια. Ο άλλος όχι μόνο δεν ανταποδίδει, αλλά ίσως να αρχίσει να θεωρεί τα δώρα σου δεδομένα. Αναμένει περισσότερα, απαιτεί. Κι εσύ αρχίζεις να αδειάζεις. Νιώθεις κουρασμένος/η, θλιμμένος/η, και κάπου βαθιά μέσα σου ξυπνά μια φωνή που σου ψιθυρίζει: «Εσύ; Πού είσαι σε αυτή τη σχέση; Τι λαμβάνεις;»

Η ισοτιμία είναι ζωτική. Χωρίς αυτή, η σχέση δεν είναι σχέση – είναι εξάρτηση. Όταν το βάρος πέφτει μόνο στον έναν, ο άλλος χάνει το κίνητρο να ωριμάσει, να δεσμευτεί ουσιαστικά, να συμμετέχει ενεργά στη δημιουργία μιας υγιούς δυναμικής. Αντιθέτως, παραμένει στη θέση ενός κακομαθημένου παιδιού, που παίρνει χωρίς να δίνει, και αδιαφορεί για τις ευθύνες του. Εσύ, που δίνεις διαρκώς, μπορεί να βρεθείς στη θέση του «γονέα», κουβαλώντας τη συναισθηματική ευθύνη και για τους δύο.

Όταν αποφασίζεις να βάλεις όρια, να διεκδικήσεις αυτό που σου αξίζει, ο άλλος μπορεί να θυμώσει. Ο θυμός του, όμως, δεν είναι για σένα. Είναι για όλα εκείνα που θεωρεί ότι του «χρωστά» η ζωή, που ίσως δεν έλαβε στο παρελθόν και τώρα προσπαθεί να διεκδικήσει από σένα. Η θέση του ενήλικα τον καλεί να αφήσει πίσω τις ψευδαισθήσεις του και να αναλάβει την ευθύνη του εαυτού του. Όμως, αυτό δεν είναι εύκολο. Κι εδώ είναι που εσύ, κρατώντας τα όριά σου, βοηθάς όχι μόνο τον εαυτό σου, αλλά και εκείνον. Εάν το θελήσει, μπορεί να ωριμάσει, να βρει τη δική του δύναμη, να μπει στη σχέση ισότιμα. Εάν όχι, η απόσταση είναι ίσως η πιο υγιής επιλογή.

Θυμήσου: το να δίνεις είναι όμορφο, αλλά μόνο όταν συνοδεύεται από τη χαρά της αμοιβαιότητας. Αν δίνεις και δεν λαμβάνεις, αν η προσφορά σου δεν έχει ανταπόκριση, τότε ίσως είναι ώρα να σταθείς στον καθρέφτη της καρδιάς σου και να αναρωτηθείς: «Εμένα τι μου αξίζει;» Η απάντηση είναι ξεκάθαρη – σου αξίζει μια σχέση που σε αναδεικνύει, που σε γεμίζει, που σου προσφέρει αγάπη, σεβασμό και εκτίμηση, ακριβώς όπως τα προσφέρεις κι εσύ.

Μην φοβάσαι να βάλεις όρια. Τα όρια δεν είναι εγωιστικά· είναι πράξη αυτοσεβασμού. Είναι ο τρόπος να προστατεύσεις την ενέργεια και την ψυχή σου. Είναι ο τρόπος να δείξεις στους άλλους πώς θέλεις να σε αγαπούν. Και μέσα από αυτή τη διαδικασία, δεν προστατεύεις μόνο τον εαυτό σου. Δίνεις και στον άλλον την ευκαιρία να δει, να ωριμάσει, να αλλάξει – αν το επιλέξει.

Εσύ, όμως, πρέπει πάντα να είσαι προτεραιότητα στη ζωή σου. Γιατί μια καρδιά που δίνει χωρίς να λαμβάνει, μια ψυχή που κουράζεται να κρατά τις ισορροπίες μόνη της, μια ζωή που ξοδεύεται χωρίς ανταπόδοση, δεν είναι ζωή που σου αξίζει. Δώσε λοιπόν πρώτα σε σένα. Αγάπησε εσένα. Από εκεί ξεκινά η ισοτιμία. Και τότε, οι σχέσεις που θα μείνουν στη ζωή σου, θα είναι εκείνες που πραγματικά αξίζουν.