Το ερώτημα μιας μητέρας

∗Η έφηβη κόρη μου, 16 χρόνων, ερωτεύτηκε έναν άντρα μεγαλύτερο της κατά 12 χρόνια. Τον αγαπάει και αγαπιέται από εκείνον, όπως λέει η κόρη μου. Ο άνθρωπος αυτός είναι επιτυχημένος, προσεκτικός στους τρόπους του. Είναι ευγενικός, δείχνει καλοσυνάτος, είναι ευαίσθητος και θέλει να δεσμευτεί μαζί της. Τόσο η ίδια όσο και οι άλλοι στο περιβάλλον μου μου λένε πόσο τυχερή είναι. Να χαρώ μαζί της δίνοντάς της την ευχή μου; Αντέδρασα όμως στην “επιθυμία” της όπως έλεγε εκείνη, στην ανάγκη της όπως λέω εγώ. Θύμωσε μαζί μου και δεν μου μιλά, δεν με ενδιαφέρει όμως να είμαi αρεστή σε εκείνη, γιατί αυτό που με ενδιαφέρει είναι να είμαι γονιός για εκείνη. Να τη βοηθήσω να μάθει να διαχωρίζει την παρόρμηση από την πραγματική επιθυμία με ευθύνη στο σεβασμό στον εαυτό της πάνω από όλα. Δεν μετάνιωσα για την απόφασή μου, ακόμα κι αν όλοι οι άλλοι μου λένε πως κάνω λάθος. Ζω σε μια εποχή που  ο ετεροπροσδιορισμός επικρατεί.  Οι περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν να ετεροπροσδιοριστούν μέσω χαρακτηριστικών που αναζητούν στους άλλους, νομίζοντας πως μέσα από τη μίμηση θα ωριμάσουν. Τους καταλαβαίνω γιατί ο δρόμος της αλήθειας και ωριμότητας εμπεριέχει κόπο, όμως εγώ πρέπει να φανώ δυνατή όχι μόνο για μένα αλλά και για το παιδί μου που μια μέρα θα δει την αλήθεια. Έχω υπομονή και ξέρω πως ακόμα κι αν δεν μου μιλά τώρα, κάποια στιγμή θα καταλάβει ποιο είναι το σωστό για εκείνη.

Μια έφηβη θέλει να παίξει, να ζήσει εμπειρίες, να γνωρίσει τον εαυτό της μέσα από τις εμπειρίες της, να μάθει πως να σχετίζεται με τους άλλους χάρη σε αυτές.  Να μάθει τι θέλει και τι δεν θέλει στη ζωή της. Και θα το μάθει μόνο αν το βιώσει, έχοντας όμως τους γονείς δίπλα της να ακούν προσεκτικά τα αιτήματά της, ώστε να καταλαβαίνουν ποια αντιστοιχούν στην πραγματική της επιθυμία για αυτονομία και δέσμευση και ποια υποβάλλονται από το φόβο της ότι μπορεί να τα καταφέρει στη ζωή της.  Σε αυτήν την ηλικία όλα είναι ένα παιγνίδι. Η επιφάνεια δελεάζει το παιδί. Το έλκει. Το σαγηνεύει. Του υπόσχεται μια εικόνα φαντασμαγορική, μια εικόνα που αν την έχει, νομίζει πως θα βαδίσει πιο εύκολα στο δρόμο της. Έτσι νομίζει. Γιατί έτσι είναι η εφηβεία. Σε αυτήν την ηλικία, η ιδέα της αυτονομίας φοβίζει. Παλεύει η έφηβη ανάμεσα στην εξάρτηση και στην αυτονομία. Αν ετεροπροσδιοριστεί, μήπως τα καταφέρει πιο εύκολα; Αν μιμηθεί, μήπως κάνει την μετάβασή της στην ωριμότητα πιο ανώδυνα; Όταν γοητεύεται από χαρακτηριστικά, είναι γιατί στην πραγματικότητα επιθυμεί να τα χτίσει σταδιακά με υπομονή και υπομονή κι όταν βοηθηθεί από τους γονείς της να αναλάβει την ευθύνη τους, συνειδητοποιεί ότι μόνο εκείνη μπορεί να γνωρίσει τον εαυτό της και να υποστηρίξει τα χαρακτηριστικά της.

Αν η κόρη σας σας λέει ότι είναι έτοιμη να προχωρήσει σε δεσμεύσεις άλλες από τις ευθύνες της, ακούστε προσεκτικά το αίτημά της. Το αίτημά της λέει ότι επιθυμεί να δεσμευτεί με τη δέσμευση. Να δεσμευτεί με τις ικανότητές της. Με τη δημιουργικότητά της. Με την ευθύνη προς τον εαυτό της και τις υποχρεώσεις της. Η όποια άλλη δέσμευση αυτήν την περίοδο πρέπει να μετατεθεί για αργότερα, γιατί την αποσπά από την αυτογνωσία της. Αν την βοηθήσετε να καταλάβει αυτό που πραγματικά θέλει, περιορίζοντας την παρόρμησή της, εστιάζει και αφοσιώνεται σε ό,τι την βοηθάει στην δέσμευση με τη γνώση του εαυτού της.

Όταν βάλετε όρια στο παιδί σας, το βοηθάτε να μάθει στην αναβολή της ικανοποίησης. Να αναβάλλει για αργότερα την ικανοποίηση της επιθυμίας του. Τότε που θα είναι πιο έτοιμη να εκτιμήσει αυτό που πρέπει να εκτιμηθεί. Την βοηθάτε να αφοσιώνεται σε ό,τι πρέπει να αφοσιωθεί εκείνη την περίοδο που είναι η δημιουργικότητά της.

Αν δεν βάζετε όρια, μαθαίνετε το παιδί σας στην εξάρτηση, στη θυματοποίηση, στην παραπλάνηση. Ικανοποιεί τις επιθυμίες των άλλων, νομίζοντας πως ικανοποιεί τις δικές του. Εκτελεί εντολές άλλων, νομίζοντας πως σέβεται την δική του γνώμη. Παρασύρεται από τις ανάγκες των άλλων, από την βιασύνη των άλλων, από τους φόβους των άλλων, από τις προσδοκίες τους. Χάνει τον εαυτό του και τον αναζητά στα καθρεφτίσματα των αδυναμιών των άλλων.

Όταν βάζετε όρια, το παιδί σας νιώθει ασφάλεια. Ένας άνθρωπος που νιώθει ασφάλεια, νιώθει αυτόνομος. Νιώθοντας αυτόνομος, παίρνει αποφάσεις με ωριμότητα, όπου σέβεται τον εαυτό του σε αυτές.

Αγγελική Μπολουδάκη

∗ Οι ιστορίες δεν είναι πραγματικές