Η επιλογή των ανθρώπων με τους οποίους σχετιζόμαστε στη ζωή μας επηρεάζεται συχνά από τις εμπειρίες μας μέσα στην οικογένεια. Αν κάποιο πρόσωπο από το οικογενειακό μας περιβάλλον είχε θετική ή αρνητική επιρροή στα συναισθήματα και τις σκέψεις μας, αυτό διαμορφώνει ένα εσωτερικό μοντέλο, το οποίο μοιάζει με τη σχέση που είχαμε μαζί του.
1. Η επιλογή ανθρώπων με βάση τα παιδικά μας βιώματα
Η δυσκολία που είχαμε με αυτό το πρόσωπο — εάν είχε αρνητικό αντίκτυπο — συνεχίζει να μας επηρεάζει. Συχνά επιλέγουμε ανθρώπους που έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά και καταστάσεις. Σχέσεις αυτού του τύπου μας κάνουν να αναπαράγουμε τον ρόλο που είχαμε ως παιδιά.
Για παράδειγμα, αν κάποιος από τους γονείς μας ήταν ανεύθυνος, μάθαμε να αναλαμβάνουμε τα πάντα μόνοι μας, χωρίς να επιτρέπουμε στον άλλον να μας βοηθήσει, γιατί γνωρίζαμε ότι δεν θα ανταποκριθεί σωστά, ακόμα κι αν το επιθυμούσε. Με τον καιρό, ελέγχουμε τα συναισθήματά μας, αποφεύγουμε να δείχνουμε ότι νιώθουμε μοναξιά ή ότι έχουμε ανάγκη τους άλλους. Πιστεύουμε ότι αγάπη σημαίνει να είσαι υπεύθυνος για κάποιον άλλο που δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς εμάς. Τον φροντίζουμε σαν γονέας και, πολλές φορές, νιώθουμε ενοχές όταν προσπαθούμε να αυτονομηθούμε.
2. Η δυσκολία της οικειότητας με τις παλιές συνήθειες
Όταν επιλέγουμε ανθρώπους που ταιριάζουν σε αυτό το μοτίβο, δημιουργείται μια παράξενη αίσθηση οικειότητας. Παρόλα αυτά, η σχέση αυτή μπορεί να μας γεμίζει με βάρος, κάτι που γίνεται εμφανές όταν νιώθουμε ότι μας “τραβάει κάτω”. Συχνά, επιθυμούμε να απαλλαγούμε από αυτό το βάρος, αλλά δυσκολευόμαστε να το κάνουμε, επειδή φοβόμαστε μήπως θεωρηθούμε εγωιστές. Ωστόσο, το να επιλέγουμε συνετά τους ανθρώπους με τους οποίους σχετιζόμαστε δεν είναι εγωισμός — είναι απαραίτητο. Οι άνθρωποι αυτοί θα πρέπει να είναι ανεξάρτητοι και να μπορούν να ζήσουν δημιουργικά, ακόμα και χωρίς εμάς.
3. Επιλογές ανθρώπων που μας μοιάζουν
Μια λιγότερο ώριμη, αλλά συνηθισμένη επιλογή, είναι να συνδεθούμε με ανθρώπους που μας μοιάζουν. Συχνά, όμως, αυτοί οι άνθρωποι δεν μας μοιάζουν μόνο στα θετικά στοιχεία μας, αλλά και στα αρνητικά. Αν έχουμε κοινά ελλείμματα, η σχέση μας δεν μπορεί να εξελιχθεί, όσο καλή κι αν φαίνεται αρχικά. Κάποια στιγμή, ένας από τους δύο (ή και οι δύο) θα παρεμποδίσει την εξέλιξη της σχέσης, μέχρι τελικά να αποφασίσει να απομακρυνθεί.
4. Η ώριμη επιλογή
Μια ώριμη επιλογή είναι οι άνθρωποι που εκφράζουν μια εξελιγμένη πλευρά του εαυτού μας. Όταν συμφιλιωθούμε με τον εαυτό μας και εκτιμήσουμε την αξία μας, συναντάμε ανθρώπους με τους οποίους η σχέση κυλάει φυσικά και δημιουργικά. Σε αυτές τις σχέσεις, και τα δύο μέρη εκφράζουν τον καλύτερό τους εαυτό και βοηθούν ο ένας τον άλλον μέσα από ένα υγιές καθρέφτισμα. Νιώθουμε ότι είμαστε ο εαυτός μας, και αυτή η αλληλεπίδραση μας φέρνει πιο κοντά στην επίτευξη των επιθυμιών μας. Κάθε σχέση που προέρχεται από ώριμη σκέψη ενισχύει την αίσθηση ελευθερίας, ανεξαρτησίας και υπευθυνότητας.
Συμπέρασμα
Οι άνθρωποι είναι σημαντικοί για τη ζωή μας. Μια θετική επιλογή ενισχύει την αυτοεκτίμησή μας, ενώ μια επιπόλαιη ή παρελθοντοκεντρική επιλογή μπορεί να μας καθηλώσει. Για να δημιουργήσουμε υγιείς σχέσεις, χρειάζεται να επιλέγουμε ανθρώπους που μας στηρίζουν και μας εμπνέουν, χωρίς να εξαρτώνται από εμάς.
Αγγελική Μπολουδάκη – Ειδικός Ψυχικής Υγείας