Κάθε βίωμα γίνεται μοτίβο που προσδιορίζει συμπεριφορές μέχρι την αναγνώρισή τους

Η παιδική ηλικία είναι μια περίοδος που το άτομο διαμορφώνει την αυτοεικόνα και την αίσθηση της προσωπικής αξίας. Όταν οι γονείς ή οι κηδεμόνες μας δέχονται μόνο υπό όρους, θέτοντας προϋποθέσεις για την αγάπη και την αποδοχή τους, δημιουργείται ένα αίσθημα ανασφάλειας που μπορεί να παραμείνει μαζί μας για πολλά χρόνια. Το παιδί μαθαίνει να εξαρτά την αξία του από εξωτερικούς παράγοντες, νιώθει απόρριψη κάθε φορά που δεν εκπληρώνει τις προσδοκίες των άλλων, και ως ενήλικας κουβαλά αυτή τη συνεχή ανάγκη για αποδοχή και επιβεβαίωση.

Αυτό το μοτίβο μπορεί να οδηγεί σε κοινωνική απομόνωση ή δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις. Η αδικαιολόγητη κριτική, είτε προέρχεται από άλλους είτε από εμάς τους ίδιους, πυροδοτεί τον φόβο της μη αποδοχής. Κλείνουμε τον εαυτό μας, πιστεύοντας ότι δεν αξίζουμε την αγάπη και την κατανόηση των άλλων, ενώ ταυτόχρονα αποφεύγουμε να εκθέσουμε την αληθινή μας ταυτότητα φοβούμενοι την κριτική.

Η θεραπεία αυτού του πληγώματος αρχίζει όταν αναγνωρίσουμε και αποδεχτούμε την ανάγκη μας για αποδοχή. Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι η αξία μας δεν καθορίζεται από την επιδοκιμασία των άλλων, αλλά από εμάς τους ίδιους. Κάθε πτυχή του εαυτού μας, κάθε συναίσθημα και κάθε συμπεριφορά μας είναι μέρος αυτού που είμαστε και αξίζει την ίδια μας την αποδοχή.

Όταν οι γονείς ή οι φροντιστές μας απουσίαζαν συναισθηματικά ή σωματικά, συχνά αναπτύσσουμε την τάση να προσπαθούμε συνεχώς να αποδείξουμε την αξία μας. Η απουσία τους μπορεί να δημιουργήσει κενό, το οποίο γεμίζουμε με υπερβολική προσπάθεια για αναγνώριση και αποδοχή από τους άλλους. Κάποιες φορές, η απογοήτευση και ο φόβος της εγκατάλειψης εκφράζονται μέσα από εκρηκτικές συμπεριφορές, καθώς προσπαθούμε να προσελκύσουμε την προσοχή με κάθε δυνατό τρόπο.

Αυτός ο φόβος της μοναξιάς μας οδηγεί συχνά να διατηρούμε σχέσεις που είναι επιβλαβείς ή να ανεχόμαστε καταστάσεις που μας προκαλούν πόνο, μόνο και μόνο για να μην είμαστε μόνοι. Η λύση δεν είναι να αποφεύγουμε τη μοναξιά, αλλά να μάθουμε να συντροφεύουμε τον ίδιο μας τον εαυτό. Να αναγνωρίσουμε ότι η προσωπική μας αξία δεν εξαρτάται από τη συντροφιά των άλλων, αλλά από την ικανότητά μας να φροντίζουμε τον εαυτό μας στις στιγμές της εσωτερικής σιωπής.

Όταν οι γονείς μας παραμελούσαν τις ανάγκες μας και επικεντρώνονταν μόνο στις δικές τους, μάθαμε να βάζουμε τον εαυτό μας σε δεύτερη μοίρα. Αυτή η κατάσταση συχνά μας γεμίζει ντροπή και ταπείνωση, με αποτέλεσμα να αναπτύσσουμε μια δυσκολία να φροντίζουμε τις δικές μας ανάγκες χωρίς να νιώθουμε ενοχές. Ως ενήλικες, έχουμε την τάση να επικεντρωνόμαστε αποκλειστικά στις ανάγκες των άλλων, ακυρώνοντας τις δικές μας επιθυμίες και προσδοκίες.

Η διαδικασία της αυτοφροντίδας απαιτεί πειθαρχία και συνειδητή προσπάθεια να δίνουμε χώρο και αξία στις δικές μας ανάγκες. Όταν οι ενοχές εμφανίζονται και προσπαθούν να μας αποτρέψουν από το να φροντίσουμε τον εαυτό μας, πρέπει να μάθουμε να ακούμε τη δική μας φωνή. Η ενοχή είναι μια αντίδραση που δημιουργείται από την ανάγκη να ικανοποιήσουμε τους άλλους, αλλά η υγεία και η ευτυχία μας εξαρτώνται από το πόσο επιτρέπουμε στον εαυτό μας να λάβει τη φροντίδα που αξίζει.

Όταν οι γονείς μας δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη για τα λάθη τους ή δεν τηρούν τις υποσχέσεις τους, η εμπιστοσύνη μας πλήττεται βαθιά. Η προδοσία δημιουργεί έναν φόβο ασυνέπειας και ανευθυνότητας, που οδηγεί σε μια συνεχή ανάγκη για έλεγχο των καταστάσεων στη ζωή μας. Καθώς φοβόμαστε να αντιμετωπίσουμε την ίδια απογοήτευση, κλείνουμε τον εαυτό μας, αποφεύγοντας να αναπτύξουμε στενές σχέσεις και να εμπιστευτούμε τους άλλους.

Η λύση εδώ έγκειται στη συνειδητοποίηση ότι η εμπιστοσύνη δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στους άλλους, αλλά και στην προσωπική μας δύναμη. Όταν αναγνωρίσουμε την αξία και τη δύναμή μας, η αίσθηση ασφάλειας πηγάζει από μέσα μας. Εκτιμάμε τις σχέσεις που μας προσφέρουν αληθινή σύνδεση, αλλά ταυτόχρονα δε βασιζόμαστε μόνο σε αυτές για να νιώθουμε ασφάλεια.

Τέλος, όταν μεγαλώνουμε με γονείς αυστηρούς και επικριτικούς, μαθαίνουμε να κρύβουμε τα συναισθήματά μας και να περιμένουμε πολλά από τον εαυτό μας. Η εκτίμηση και η αποδοχή γίνονται στόχοι που πιστεύουμε ότι μπορούμε να επιτύχουμε μόνο μέσα από πράξεις, όχι μέσω της ίδιας της προσωπικότητάς μας. Αυτή η νοοτροπία μας εμποδίζει να εκφράσουμε αδυναμίες και να δεχτούμε την ατελή φύση μας.

Για να θεραπευτούμε, πρέπει να δώσουμε στον εαυτό μας άνευ όρων υποστήριξη. Η αυτοεκτίμηση δεν είναι κάτι που κερδίζεται μέσω της τελειότητας, αλλά μέσα από την αποδοχή του εαυτού μας όπως πραγματικά είμαστε. Η ατέλεια είναι φυσικό κομμάτι της ανθρώπινης ύπαρξης και η προσωπική αξία δεν εξαρτάται από τα επιτεύγματα, αλλά από την ίδια την ύπαρξη.

Η πορεία προς την αυτογνωσία και την αυτοαποδοχή είναι δύσκολη αλλά βαθιά λυτρωτική. Αναγνωρίζοντας τα τραύματα του παρελθόντος, μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές μας ως ενήλικες. Είναι σημαντικό να δώσουμε στον εαυτό μας την αγάπη, τη φροντίδα και την αποδοχή που ενδεχομένως δεν λάβαμε όταν τη χρειαζόμασταν. Μόνο τότε μπορούμε να αναπτύξουμε υγιείς σχέσεις, να νιώσουμε πλήρεις και να αγκαλιάσουμε τον αληθινό μας εαυτό.

Αγγελική Μπολουδάκη