Ανάληψη ευθύνης στον τρόπο που σχετιζόμαστε

Γιατί θυμώνουμε όταν διαπιστώνουμε ότι δεν ταιριάζουμε με ανθρώπους που είχαμε επιλέξει; Γιατί επικρίνουμε αυτούς που αποφασίζουν να χαράξουν μια πορεία χωρίς εμάς; Ίσως γιατί οι σχέσεις μας ξεκινούν και διατηρούνται μέσα από προσδοκίες. Ο άλλος γίνεται ο καμβάς πάνω στον οποίο ζωγραφίζουμε όλα όσα φανταζόμαστε, όλα όσα ελπίζουμε. Έτσι, πολλές φορές δεν βλέπουμε τον άνθρωπο απέναντί μας όπως είναι, αλλά όπως θα θέλαμε να είναι.

Η φαντασίωση αυτή μάς δίνει προσωρινή παρηγοριά, αλλά συχνά μας απομακρύνει από την πραγματικότητα. Αν όμως ζούσαμε τη στιγμή όπως είναι, θα βλέπαμε πιο καθαρά τις διαφορές — τις διαφορές στις αξίες, στις ανάγκες, στον τρόπο που σχετιζόμαστε. Κι αυτές οι διαφορές δεν είναι πάντα εύκολες να γεφυρωθούν. Το να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα μπορεί να είναι επώδυνο, αλλά είναι και απελευθερωτικό. Μας καλεί να αναγνωρίσουμε την αλήθεια της σχέσης, αντί να μένουμε προσκολλημένοι στη φαντασίωση που έχουμε δημιουργήσει.

Είναι πιο εύκολο να αποδώσουμε ευθύνες στον άλλον, να θυμώσουμε και να επικρίνουμε. Πιο δύσκολο, αλλά και πιο αυθεντικό, είναι να στραφούμε προς τα μέσα και να αναρωτηθούμε: τι με έκανε να παραβλέψω όσα συνέβαιναν; Τι με ώθησε να μείνω εκεί που δεν ένιωθα ο εαυτός μου; Όταν τολμάμε να κοιτάξουμε μέσα μας, ανακαλύπτουμε αλήθειες που ίσως φοβόμασταν να δούμε. Ίσως δεν εκτιμήσαμε αρκετά την αξία μας. Ίσως επιλέξαμε να αγνοήσουμε σημάδια που μας έλεγαν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Όταν όμως αναλαμβάνουμε την ευθύνη για την αλήθεια μας, μπορούμε να αλλάξουμε. Και αυτή η αλλαγή είναι που μας λυτρώνει.

Το κλείσιμο ενός κύκλου συνοδεύεται πάντα από πένθος. Ο πόνος, η θλίψη, ακόμα και ο θυμός, είναι φυσικά συναισθήματα που χρειάζονται να βιωθούν. Όμως υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στο να νιώθουμε τον πόνο και στο να μένουμε εγκλωβισμένοι σε αυτόν. Όταν επιλέγουμε να παραμένουμε στη θλίψη ή το θυμό, το πένθος δεν ολοκληρώνεται ποτέ. Αντί να προχωρήσουμε, εγκλωβιζόμαστε σε μια επανάληψη που μας κρατά πίσω.

Αυτή η επανάληψη συχνά κρύβει μια ανάγκη που ζητά να ακουστεί. Όταν είμαστε προσκολλημένοι σε ένα συναίσθημα, είναι ίσως γιατί αυτό το συναίσθημα χρειάζεται φροντίδα. Χρειάζεται να το ακούσουμε, να το κατανοήσουμε και να το θεραπεύσουμε. Αντί να αναζητούμε σε άλλους ανθρώπους λύσεις για το δικό μας συναίσθημα, μπορούμε να το αναλάβουμε εμείς οι ίδιοι. Όταν το κάνουμε, απελευθερωνόμαστε. Δεν χρειαζόμαστε πια εξωτερικές αντανακλάσεις για να νιώσουμε ολοκληρωμένοι. Σταματάμε να αναπαράγουμε την ίδια οδύνη ξανά και ξανά.

Η ευθύνη είναι απελευθέρωση. Όταν αναλαμβάνουμε την ευθύνη για τις επιλογές μας, για τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας, αρχίζουμε να βλέπουμε τη ζωή με άλλη ματιά. Παύουμε να ασχολούμαστε με το πόσο “κακοί” ήταν οι άλλοι και επικεντρωνόμαστε στο πώς μπορούμε εμείς να βελτιωθούμε. Τι μας δίδαξε αυτή η εμπειρία; Πώς μπορούμε να γίνουμε πιο αυθεντικοί στις σχέσεις μας, πιο ειλικρινείς με τον εαυτό μας; Όταν εναρμονίζουμε τη ζωή μας με την αξία μας, οι επιλογές μας αλλάζουν. Επιλέγουμε ανθρώπους που αναγνωρίζουν και εκτιμούν την αξία μας, όπως κι εμείς τη δική τους.

Ας θυμηθούμε, επίσης, ότι τα συναισθήματα μας δεν επηρεάζουν μόνο εμάς. Μεταφέρονται στους ανθρώπους γύρω μας, στους φίλους μας, στους συντρόφους μας, στην οικογένειά μας. Σε πολλές οικογένειες, ένα συναίσθημα μπορεί να διαιωνίζεται για χρόνια, μέχρι να τολμήσει κάποιος να το σπάσει. Όταν ένα μέλος μιας οικογένειας αποδεσμεύεται από τον κύκλο του πόνου, ανοίγει το δρόμο και για τους άλλους. Δείχνει ότι υπάρχει τρόπος να ζήσουμε χωρίς τον καταναγκασμό της επανάληψης.

Η αλλαγή δεν είναι πάντα εύκολη, αλλά είναι δυνατή. Ξεκινά με την τόλμη να δούμε τον εαυτό μας με ειλικρίνεια και την επιθυμία να ζήσουμε πιο αυθεντικά. Και κάθε φορά που κάνουμε αυτό το βήμα, όχι μόνο λυτρώνουμε τον εαυτό μας, αλλά δημιουργούμε και ένα χώρο όπου οι σχέσεις μας μπορούν να ανθίσουν πραγματικά. Ένα χώρο γεμάτο ενσυναίσθηση, ελευθερία και αλήθεια.

Αγγελική Μπολουδάκη