Επιβεβαίωση και έπαινος

Όταν θέλουμε να ενθαρρύνουμε έναν ενήλικα ή ένα παιδί, συχνά χρησιμοποιούμε εκφράσεις όπως «είσαι δυνατός», «είσαι καλύτερος από όλους» ή «είσαι υπέροχος». Αυτοί οι έπαινοι επικεντρώνονται στην προσωπικότητα ή τα έμφυτα χαρακτηριστικά τους, παραβλέποντας τις προσπάθειες ή τις διαδικασίες που ακολούθησαν για να πετύχουν κάτι. Αυτός ο τρόπος επιβεβαίωσης μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα, όπως:

Ναρκισσιστική συμπεριφορά: Όταν κάποιος πιστεύει ότι είναι μοναδικός και εξαιρετικός χωρίς να χρειάζεται να προσπαθήσει, θεωρεί ότι του αξίζει συνεχής επιβράβευση και προσοχή. Όταν αυτή η αναγνώριση δεν έρχεται, μπορεί να αισθανθεί θυμό ή απογοήτευση.

Υπερβολική προσδοκία επιτυχίας χωρίς προσπάθεια: Αν κάποιος ακούει συνεχώς ότι είναι εξαιρετικός, μπορεί να πιστέψει ότι η επιτυχία θα έρθει αυτόματα, χωρίς κόπο. Ωστόσο, όταν οι δυσκολίες αυξάνονται, αυτή η προσδοκία καταρρέει, και το άτομο μπορεί να αισθανθεί απογοήτευση, ανεπάρκεια ή άγχος.

Αναβλητικότητα και αποθάρρυνση: Άτομα που έχουν μεγαλώσει με την πεποίθηση ότι διαθέτουν έμφυτα χαρακτηριστικά χωρίς να απαιτείται προσπάθεια, συχνά αποφεύγουν καταστάσεις που ενδέχεται να απειλήσουν την αυτοεικόνα τους ή παραιτούνται εύκολα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και τελικά σε αποτυχία, καθώς δεν έχουν μάθει να επιμένουν και να δουλεύουν σκληρά για τους στόχους τους.

Αντί να επαινούμε στατικά χαρακτηριστικά, όπως «είσαι ευφυής» ή «είσαι ταλαντούχος», είναι πιο χρήσιμο να επιβραβεύουμε την προσπάθεια και τη διαδικασία που ακολουθήθηκε για να επιτευχθεί ένας στόχος. Ο έπαινος για την προσπάθεια βοηθά το άτομο να κατανοήσει ότι η επιτυχία έρχεται μέσα από την αφοσίωση, την επιμονή και τη σκληρή δουλειά.

• «Κοπίασες πολύ για τον στόχο σου και χαίρομαι που οι προσπάθειές σου αναγνωρίστηκαν.»

• «Παρόλο που ήθελες διακοπές, ολοκλήρωσες πρώτα τον στόχο σου, κάτι που σε έκανε να απολαύσεις τις διακοπές με ικανοποίηση.»

• «Σου αρέσει να συνδέεσαι με τους φίλους σου, και φροντίζεις να δείχνεις σεβασμό και εκτίμηση προς αυτούς.»

• «Είσαι δημιουργικός στην επίλυση προβλημάτων και επιμένεις σε ό,τι σε ενδιαφέρει.»

• «Χαίρομαι που η προσπάθειά σου απέδωσε καρπούς.»

• «Λυπάμαι που δεν πέτυχες τον στόχο σου, αλλά γνωρίζω ότι προσπάθησες πολύ. Τι θα έλεγες να προσπαθήσεις ξανά;»

Η προσωπική μας ανάπτυξη είναι ένα συνεχές ταξίδι, και η προσπάθεια είναι το κλειδί για την επίτευξη των στόχων μας. Με την καλλιέργεια δεξιοτήτων, όπως η επιμονή, η προσαρμοστικότητα και η υπευθυνότητα, ενισχύουμε την αυτοπεποίθησή μας και δεν βασιζόμαστε στην ιδεα μιας  «ανωτερότητας». Ακόμα και η νοημοσύνη και οι ικανότητές μας μπορούν να αναπτυχθούν μέσα από τη συνεχή προσπάθεια. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία, γινόμαστε πιο συνειδητοποιημένοι και μαθαίνουμε να αξιολογούμε τη σημασία των πράξεων μας και των σχέσεων μας με τους άλλους. Δεν στηριζόμαστε μόνο στις ικανότητές μας, αλλά συνειδητοποιούμε ότι η επίτευξη των στόχων μας εξαρτάται από τη συνεχή προσπάθεια και την ικανότητα να προσαρμοζόμαστε στις προκλήσεις της ζωής.

Ο τρόπος που μιλάμε έχει μεγάλη σημασία, γιατί καθορίζει τον τρόπο που συνδεόμαστε με τους άλλους, αναγνωρίζοντάς τους για αυτό που πραγματικά είναι.

Αγγελική Μπολουδάκη