Το να νοιάζεστε για τον εαυτό σας δεν είναι εγωισμός, είναι αυτοεκτίμηση

Όλοι μας, βαθιά μέσα μας, έχουμε ριζωμένες πεποιθήσεις, σχήματα που άρχισαν στην παιδική μας ηλικία, τα οποία προσδιορίζουν τον τρόπο σκέψης, τα συναισθήματα, τις συμπεριφορές και τις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους.

Αυτά τα σχήματα είναι μακροχρόνια και επαναλαμβάνονται, επηρεάζοντας την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας, την υγεία μας, την ευτυχία μας, τη διάθεσή μας. Πιέζουν για επικράτηση, νιώθουμε δηλαδή μια δυνατή παρόρμηση να τα διατηρήσουμε, κάτι που αποτελεί ανθρώπινη τάση προς την σταθερότητα. Αν και είναι οδυνηρά, μας κάνουν να νιώθουμε οικεία και άνετα, λόγω της συνήθειας, για αυτό και δεν αλλάζουν εύκολα.

Μπορεί να φαίνεστε ντροπαλός, όμως να είστε ιδιαίτερα κοινωνικός. Να λειτουργείτε παθητικά, όμως να έχετε μια έντονα δυναμική φύση. Να παρουσιάζεστε συναισθηματικά επίπεδος, να είστε όμως συναισθηματικά έντονος. Να είστε αγχώδης, ενώ μέσα σας νιώθετε άφοβος. Να φαίνεστε ευάλωτος, ίσως και εύθραυστος, να είστε όμως ένας δυνατός άνθρωπος που σας αρέσουν οι προκλήσεις.

Αυτά τα σχήματα σας προκαλούν έντονα συναισθήματα, όπως θυμό, λύπη και άγχος, τα οποία μεταθέτετε σε αυτό που ζείτε στο σήμερα. Το καθετί βιώνεται και φιλτράρεται περνώντας από αυτά τα συναισθήματα, με αποτέλεσμα η πραγματικότητα, όπως και η ικανότητά σας να βλέπετε την πραγματικότητα, ν’ αλλοιώνεται.

Αν, για παράδειγμα, το σχήμα στο οποίο είσαστε εγκλωβισμένος είναι ο φόβος για την εγκατάλειψη, δεν νιώθετε ασφάλεια, δεν αισθάνεστε ότι μπορείτε να χαλαρώσετε και να εμπιστευτείτε τους άλλους. Ανησυχείτε συνεχώς μήπως οι άνθρωποι που αγαπάτε σας εγκαταλείψουν, προσκολλάστε από φόβο, παραπονιέστε συνεχώς πως δεν έχετε κάποιον να σας συμπαραστέκεται σταθερά, νιώθετε άγχος όταν συνδέεστε, έχετε εμμονές ότι οι άλλοι θα σας αφήσουν. Εξαρτάστε ενώ αυτό που αποζητάτε είναι η ελευθερία, η ισότιμη σχέση.

Κάθε φορά που οι άνθρωποι που αγαπάτε απομακρύνονται από κοντά σας, έστω για λίγο, νιώθετε να χάνεστε, βυθίζεστε στην ανυπαρξία και στο κενό. Παρερμηνεύετε τις προθέσεις των άλλων, τα λόγια τους, τη διάθεσή τους για αυτονομία, την ανάγκη να έχουν ένα δικό τους χωρο να κινούνται, την αλλαγή στα συναισθήματά τους και σκέπτεστε ότι από στιγμή σε στιγμή θα σας αφήσουν. Αντιδράτε παρορμητικά και είτε προσκολλάστε, είτε αντιδράτε και διακόπτετε επιθετικά τις σχέσεις σας. Άλλες φορές μένετε μόνος σας για να μην υποστείτε τη διαδικασία της απώλειας. Εμπλέκεστε στις καταστάσεις που βιώνετε με τρόπο όπου νιώθετε συνεχώς εγκλωβισμένος, σκεπτόμενος τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, ώστε αυτό που ζείτε να προσαρμοστεί στο γνώριμο σχήμα που έχει δημιουργηθεί στο μυαλό σας, γιατί αυτός ο γνώριμος τρόπος σκέψης σας κάνει να νιώθετε “ασφάλεια”.

Όταν βρίσκετε σε καταστάσεις όπου νιώθετε ελεύθερος να είστε ο εαυτός σας, ένας εαυτός με ευθύνη σε αυτό που είστε πραγματικά, δεν νιώθετε ήρεμοι. Αγχώνεστε, πανικοβάλλεστε, βιώνετε επιθετικά αυτό που σας συμβαίνει. Νιώθετε αγωνία και άγχος, γιατί το σχήμα που υπάρχει στο μυαλό σας πιέζει για επικράτηση. Φοβάστε την εγκατάλειψη αλλά το παράδοξο είναι πως δυσκολεύεστε να αφήσετε τον φόβο για την εγκατάλειψη γιατί έχετε μάθει να ζείτε με αυτόν. Η ζήλια, το πνεύμα της ιδιοκτησίας,  όπως και το παράπονο, η γκρίνια, η κατηγόρια μπορεί να απευθύνονται σε έναν άνθρωπο, στην πραγματικότητα όμως αυτά τα συναισθήματα είναι η αγωνία σας μπροστά στην ελευθερία. Είναι σαν να βρίσκεστε ξαφνικά μπροστά σε κάτι καινούργιο, ζωογόνο και απελευθερωτικό, που όμως δεν το γνωρίζετε, δεν μπορείτε να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας σε αυτό. Με αυτά τα συναισθήματα προσπαθείτε να εξαρτηθείτε από έναν άνθρωπο για να μην πέσετε στο κενό της αλλαγής. Ο τρόπος που αντιδράτε όμως σας γεμίζει οδύνη και πληγώνει τις σχέσεις σας. Ένα μικρό πληγωμένο παιδί μέσα σας φοβάται πως στην αλλαγή θα εγκαταλειφθεί από τη μαμά και το μπαμπά και μεταθέτει αυτό το συναίσθημα αλλού. Όσο αποζητάτε την ελευθερία σας, την ελευθερία από σχήματα που σας εγκλωβίζουν, άλλο τόσο δυσκολεύεστε να τα αποχωριστείτε.

Τα σχήματα αυτά αλλάζουν όταν συνειδητοποιούμε ότι μόνο εμείς είμαστε υπεύθυνοι για τα συναισθήματά μας. Κανείς δεν μπορεί να αναλάβει τους φόβους μας, τις ανησυχίες μας, τις αγωνίες μας. Κανείς αγαπημένος -η δεν μπορεί να θεραπεύσει τα τραύματά μας. Την ασφάλεια που έχουμε ανάγκη μόνο εμείς μπορούμε να τη δώσουμε στον εαυτό μας.

Ο φόβος της εγκατάλειψης είναι στην πραγματικότητα ο φόβος μας μήπως μας εγκαταλείψουμε. Αν είμαστε ουσιαστικά κοντά με τον εαυτό μας, δίπλα μας, μαζί μας, αυτός ο φόβος υποχωρεί. Κι όταν είμαστε ένα με τον εαυτό μας, με σεβασμό, κατανόηση, εκτίμηση,  χαιρόμαστε που οι άνθρωποι που αγαπάμε δημιουργούν και χαίρονται με ελευθερία και αγάπη. Εκτιμάμε την ανταπόκριση, το σεβασμό, την αμοιβαιότητα στις σχέσεις μας, νιώθουμε ευγνωμοσύνη για τα δώρα αγάπης που έχουμε στη ζωή μας.

Το να νοιαζόμαστε για τον εαυτό μας δεν είναι εγωισμός είναι αυτοεκτίμηση. Νοιαζόμαστε όταν αλλάζουμε καθετί που μας πληγώνει, και ελεύθεροι πλησιάζουμε τους άλλους ανθρώπους με αλληλεγγύη, κατανόηση, σεβασμό, αγάπη.

Αγγελική Μπολουδάκη – Ειδικος Ψυχικής Υγείας