Όταν ελευθερώνουμε τον εαυτό μας από κάθε έλεγχο μας, είμαστε η αλήθεια μας

Όσο πιο σίγουροι αισθανόμαστε, τόσο πιο ελεύθεροι είμαστε. 

Νιώθοντας ελεύθεροι, δεν ελέγχουμε τον εαυτό μας. 

Ελέγχουμε τον εαυτό μας όταν παραμένουμε εξαρτημένοι από κάποιες εικόνες που μας δόθηκαν στο παρελθόν και τις οποίες υποσυνείδητα συντηρούμε, νομίζοντας πως μόνο αυτό μπορούμε να κάνουμε. Όταν συντηρούμε έναν έλεγχο (νιώθω λίγος -η, αισθάνομαι πως δεν αξίζω, δεν τα καταφέρνω, δεν είμαι επαρκής κ.α), ελέγχουμε τον εαυτό μας, τις δυνατότητες μας, ολάκερη την αξία μας. Παραμένουμε εγκλωβισμένοι  στη θέα αυτών που μπορούμε να καταφέρουμε, νιώθοντας ενοχές κάθε φορά που τολμάμε. Δεν αξιοποιούμε τα δώρα της ζωής μας και άρα γεμίζουμε με αρνητισμό. Δεν αφηνόμαστε στη θετικότητα των καταστάσεων, δεν νιώθουμε δεκτικοί σε ό,τι μας εξελίσσει. Σαν να υπάρχει ένας μεγάλος Κριτής μέσα μας που δεν μας επιτρέπει να δούμε την αλήθεια μας όπως είναι ολοκληρωμένη και να την αναλάβουμε, ενώ κάθε φορά που το κάνουμε μας επικρίνει, μας κάνει να αμφιβάλλουμε, να φοβόμαστε πως θα τιμωρηθούμε. Αυτός ο Κριτής μας υπαγορεύει ότι πρέπει να νιώθουμε λίγοι, ότι δεν αξίζουμε, ότι δεν θα τα καταφέρουμε και προσδιορίζουμε τις κινήσεις μας βάσει αυτής της εντολής.

Όταν ελέγχουμε τον εαυτό μας και την αξία μας, αμφιβάλλουμε για μας, δεν μας εμπιστευόμαστε, δεν σεβόμαστε την αξία μας. Δεν νιώθουμε πραγματικά ελεύθεροι. Η ελευθερία είναι περισσότερο αντιδραστική χωρίς νόμο και όχι μια ελευθερία που μας κάνει να αισθανόμαστε καλά με το είναι μας. Ανεχόμαστε συμπεριφορές που πλήττουν την αξία μας, ενώ προσπαθούμε να φέρουμε τον άλλον στα μέτρα μας, χωρίς πραγματική κατανόηση για τη διαφορετικότητα και σεβασμό στην επιθυμία του άλλου, από φόβο να εμπιστευτούμε τον εαυτό μας ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε και μόνοι μας, ότι μπορούν να τα καταφέρουν και οι άλλοι μόνοι τους. Η εικόνα που έχουμε για τις σχέσεις είναι μια στερεοτυπική εικόνα ενός εξαρτητικού “μαζί” (έλεγχος, συμβιβασμοί που αλλοτριώνουν την προσωπική αλήθεια, επιλογές από ανάγκη, προσδοκίες και εξαρτήσεις, μη ισότιμες σχέσεις, ανελεύθερες σχέσεις, σχέσεις που δεν υπάρχει πραγματική δέσμευση κ.α.).

Γιατί το κάνει αυτό ένας άνθρωπος; Από τη μια είναι η συνήθεια, η ασφάλεια που νιώθει σε μια γνώριμη θέση. Αλλά και γιατί για να αλλάξει κάποιος, χρειάζεται να αγαπήσει τον εαυτό του,  να τον εκτιμήσει, θεωρώντας ότι αυτό που του αξίζει είναι μια άλλη θέση, διαφορετική από αυτή που έχει συνηθίσει να ζει και αποτελεί την “ασφάλειά” του.

Η συνήθεια, όσο κι αν δεν μας αρέσει να το παραδεχόμαστε, έχει εγωκεντρικό χαρακτήρα. Μπορεί κάποιος να αισθάνεται πως δεν θα τα καταφέρει ή ότι δεν του αξίζουν καταστάσεις ισότιμες της αξίας του και να λυπάται ή να θυμώνει για αυτό, στην πραγματικότητα όμως η δέσμευση με την ιδέα ότι μπορεί να τα καταφέρει απαιτεί από εκείνον υπερβάσεις, υπευθυνότητα και ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης. Ένα μικρό παντοδύναμο παιδί μέσα του επιμένει ότι η λύση για όλα θα έρθει με ένα μαγικό τρόπο. Αναζητά μια επανόρθωση αλλά την αναζητά από έξω, ενώ αυτή είναι εσωτερική υπόθεση. Επιμένοντας να λειτουργεί σε μια συγκεκριμένη ακτίνα, αντιδρά. Σε αυτό που είναι, σε αυτό που δεν είδαν άλλοι, σε αυτό που θα μπορούσαν να δουν, σε αυτό που μπορεί να κάνει, σε αυτό που οι άλλοι φαντάζεται πως του οφείλουν και δεν του δίνουν. Φαντάζεται τον εαυτό του είτε μικρό που δεν αξίζει κάτι είτε σούπερ ήρωα που δικαιούται τα πάντα.

Ο έλεγχος σε περιορίζει, σε κάνει να νιώθεις φόβο. Κάθε φορά που τολμάς σε μια επιθυμία σου, νιώθεις ενοχές. Κάνεις σπασμωδικές κινήσεις που την απορρίπτεις. Κάθε φορά που αφουγκράζεσαι τα συναισθήματά σου, πως νιώθεις, δηλαδή, όπου είσαι, τα αμφισβητείς. Κάθε φορά που κάτι σε περιορίζει, αμφισβητεί την αξία σου, σου υποδεικνύει πως θα νιώσεις, πως  θα σκεφτείς και πως θα πράξεις, παρότι νιώθεις περιορισμένος,  αισθάνεσαι ταυτόχρονα συγκίνηση, γιατί σκέφτεσαι πως κάποιος θα σε αναλάβει. Η Σφίγγα στον Οιδίποδα στην ταινία του Παζολίνι του είπε: “Η άβυσσος στην οποία σπρώχτηκα είναι μέσα σου”

Αν ελέγχεις τον εαυτό σου, δεν είσαι σε επαφή με την αλήθειά σου. Είναι φυσικό ό,τι κάνεις, όπως και ό,τι επιλέγεις ή με ό,τι ασχολείσαι να μην σε βοηθά στην αλήθειά σου. Νιώθεις ένα πνιγηρό συναίσθημα που όμως σε συγκινεί γιατί σε κάνει να λυπάσαι περισσότερο τον εαυτό σου και να μην λειτουργείς αρμονικά με την αξία σου. Και παραμένεις γιατί είναι η φωλιά σου που χωρίς αυτήν χρειάζεται να χρησιμοποιήσεις τα φτερά σου.

Όταν δεν ελέγχεις τον εαυτό σου, νιώθεις ελευθερία. Ό,τι κι αν κάνεις στη ζωή σου σε βοηθά στην ελευθερία σου. Όταν δεν ελέγχεις τον εαυτό σου, σε εκτιμάς. Δεν αναζητάς επιβεβαιώσεις που σε κρατούν εξαρτημένο ενός καθρέφτη, όπου ένα αδιαίρετο μαζί επιβεβαιώνει ο ένας τον άλλον, αιχμάλωτοι μιας αντανάκλασης, αλλά αισθάνεσαι την εκτίμηση σε ό,τι κάνεις, σε ό,τι δέχεσαι. Όταν δεν ελέγχεις τον εαυτό σου, νοιάζεσαι για τον εαυτό σου, σε φροντίζεις, αναπτύσσεις αυτό που είσαι. Διακρίνεις τον έλεγχο που θέλει να σε περιορίσει από την έγνοια που ενδιαφέρεται να αναπτυχθείς σε αυτό που είσαι.

Όταν αντιμετωπίζουμε τα ελλείμματά μας, όταν τα θεραπεύουμε, ο έλεγχος χάνει τη σημασία του. Γεννιέται μια ελευθερία με ευθύνη, με όρια, με σεβασμό στον εαυτό μας και στους άλλους.

  Αγγελική Μπολουδάκη – Ειδικός Ψυχικής Υγείας