“Μαγική πίστη”

Σύμφωνα με τον Bradshaw John “μαγική πίστη” είναι η φαντασίωση ότι ορισμένες λέξεις, συναισθήματα, σκέψεις, μορφές συμπεριφοράς, είναι ικανά από μόνα τους να αλλάξουν την πραγματικότητα που βιώνει κάποιος.

Ένα παιδί πιστεύει στη μαγεία. «Αν ευχηθώ ότι θα βρέξει, θα βρέξει». Για ένα παιδί είναι απαραίτητο να διανύσει αυτό το στάδιο, γιατί έτσι φαντάζεται όνειρα και στόχους όπου πιστεύει σε αυτά. Ως ενήλικας, χάρη στην εμπιστοσύνη στον εαυτό του και στις ικανότητές του, τα δημιουργεί.

Ένα παιδί όμως που μεγάλωσε με τρόπο όπου θεωρούνταν υπεύθυνο για τα συναισθήματα των άλλων, έμαθε σε μια μαγική λογική. Ένα παιδί που άκουγε φράσεις όπως: «Θα με πεθάνεις», «Θα σε ακούσει ο Θεός και θα τιμωρηθείς», «Όπως βρίζεις, προκοπή δεν θα δεις» «Με συγχύζεις συνέχεια, ικανοποιείσαι έτσι;» φαντάζεται πως είναι υποχρεωμένος στους άλλους, υπεύθυνο για τα συναισθήματα τους, πως οι σκέψεις του, τα συναισθήματά του έχουν την εξουσία να προκαλέσουν  επιπτώσεις στα συναισθήματα των άλλων και ότι μπορεί να επηρεάσει συμπεριφορές. Δεν του είναι εύκολο να σκεφτεί τον εαυτό του, γιατί η προσοχή του είναι στραμμένη στον άλλον άνθρωπο, προσπαθώντας να επανορθώσει στο παρόν αλλά και ό,τι φαντάζεται ότι έχει προκαλέσει στο παρελθόν. Νιώθει ενοχές, αμφιβάλει αν κάνει το σωστό κάθε φορά που ενδιαφέρεται για αυτά που θέλει.  Δυσκολεύεται να σκεφτεί αν αυτό που κάνει το κάνει γιατί το επιθυμεί αληθινά, γιατί αυτό που κυριαρχεί στη σκέψη του είναι “τι επιπτώσεις θα έχει η επιθυμία μου στους άλλους;” 

Αυτή η ιδέα γίνεται έλεγχος που τον δυναστεύει και δεν τον βοηθά να νιώσει ελεύθερος. Ελεύθερος να σκεφτεί, να νιώσει, να πράξει. Η σκέψη του ‘Αλλου γίνεται εμμονή που τον στερεί από τον εαυτό του, την επιθυμία του, την αλήθεια του. Δεν μπορεί να συνδεθεί γιατί δεν νιώθει ελεύθερος να το κάνει, αλλά σκέφτεται κυρίως πως δεν θα προκαλέσει πρόβλημα στον άλλον ή τι να κάνει για να αποτρέψει μια αρνητική εικόνα ‘η τι να κάνει για να έχει με τον άλλον μια σχέση όπου ο ίδιος θα αισθάνεται καλός.

Ως ενήλικας φαντάζεται ότι κάτι θα του λύσει τα προβλήματά του με μαγικό τρόπο,  χωρίς να χρειαστεί να κάνει κάτι για αυτά ο ίδιος. Εξιδανικεύει ανθρώπους πιστεύοντας πως εκείνοι θα του φέρουν όλα όσα επιθυμεί γιατί πιστεύει περισσότερο σε μια εξωτερική δύναμη και λιγότερο στον εαυτό του. Στη σκέψη να αναλάβει την ευθύνη της επιθυμίας του διστάζει. Αν κάποιος άλλος το κάνει για εκείνον, δεν θα έχει την ευθύνη, δεν θα έχει και την τιμωρία όπως έμαθε να πιστεύει. Αν συμβεί κάτι σε κάποιον σκέφτεται “τι καλά, δεν θα το πάθω εγώ”, γιατί ένα μικρό παιδί μέσα του σκέφτεται πως ότι παθαίνει ο άλλος είναι τιμωρία και αν συμβεί σε άλλον εκείνος θα γλιτώσει.

 «Αν είμαι με αυτόν τον άνθρωπο, όλα μου τα προβλήματα θα λυθούν».

«Αν ο σύντροφός μου με εγκαταλείψει, θα χαθώ».

«Αν χαρώ, θα συμβεί κάτι κακό».

 Κάθε ενοχικό συναίσθημα που νιώθουμε οφείλεται στην επίκριση προς τον εαυτό μας. Στη δυσκολία να αναλάβουμε ευθύνες, γιατί τις βιώνουμε ως υποχρέωση προς άλλους και όχι σαν ενδιαφέρον προς τον εαυτό μας. Η ενοχή κρύβει την άρνηση να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε και βιώνουμε την πραγματικότητά μας. Όσο διαιωνίζουμε και συντηρούμε καταστάσεις όπου φαντασιωνόμαστε ότι θα επέλθει μια επανορθωση αυτού που βιώσαμε στο παρελθόν και θα αποκατασταθούν τα τραύματά μας με ένα μαγικό τρόπο, δεν αναλαμβάνουμε την ευθύνη του εαυτού μας με δημιουργικότητα και ευθύνη. 

Αυτό που κάνει έναν άνθρωπο να καταφεύγει σε μια μαγική πίστη είναι ότι δεν πιστεύει στον εαυτό του. Η πραγματικότητα δεν είναι πάντα ευχάριστη, δεν είναι όμως και όπως την φαντασιώνεται ένα παιδί που είτε πιστεύει σε εξιδανικεύσεις είτε πιστεύει πως είναι αδύνατο να τα καταφέρει. Αν εμπιστευτούμε τον εαυτό μας, ο οποιοσδήποτε παντοδύναμος έλεγχος υποχωρεί. Μπορούμε πιο εύκολα να συγκεντρωθούμε και να μην είμαστε αποσπασμένοι, να εστιαστούμε σε αυτά που θέλουμε σε άμεση επαφή με την πραγματικότητα με την οποία θέλουμε να συνδεθούμε, να παθιαστούμε με ό,τι μας ενδιαφέρει και να το υλοποιήσουμε.

Όταν δεν τα καταφέρνει ένα παιδί, νιώθει κακό γιατί νιώθει ένοχο και τιμωρεί τον εαυτό του. Ένας ενήλικας καταλαβαίνει ότι έχει το δικαίωμα να μην τα καταφέρνει χωρίς αυτό να του δίνει τον ρόλο του κακού. Κατανοεί τον εαυτό του, τον συγχωρεί, τον αποδέχεται. Τον σέβεται ακόμα και στην εμπειρία που δεν έχει την έκβαση που επιθυμεί, γιατί δεν έχει προσδοκίες από την εμπειρία, από τον εαυτό του σε αυτήν.

Νιώθοντας ειρήνη μέσα μας, προσαρμοζόμαστε στην πραγματικότητα που ζούμε, νιώθοντας εμπιστοσύνη στον εαυτό μας σε αυτήν. Δεν περιμένουμε μαγικές λύσεις,  πιστεύοντας ότι η βοήθεια θα έρθει από κάπου εξωτερικά αλλά εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας ότι είμαστε ικανοί να δημιουργήσουμε, να αγαπήσουμε, να ζήσουμε.

 Αγγελική Μπολουδάκη – Ειδικός Ψυχικής Υγείας