Και καλά να τα θυμηθεί η λήθη/ μα αν τα βρει εκεί κάτω η μνήμη/ για ζωή πεινασμένη/ και τα ζήσει..(Κική Δημουλά)

“Έχω κάνει αυτό”, λέει η μνήμη μου. “Δεν μπορεί να το έχω κάνει”, λέει η περηφάνια μου και παραμένει αμείλικτη. Τελικά η μνήμη ενδίδει.

Χάινριχ Ράκερ

Ο άνθρωπος, μέσα από τις σχέσεις του, συχνά κουβαλά το βάρος του παρελθόντος του. Είναι σαν να κρατά έναν αόρατο καθρέφτη, που αντανακλά τα πρώτα του βιώματα, τις πρώτες του αγάπες, τους πρώτους του φόβους, και κάθε πληγή που άνοιξε κάποτε. Αυτά τα συναισθήματα – αγάπη, θυμός, ανασφάλεια, ελπίδα, φόβος εγκατάλειψης – επανέρχονται στο παρόν, όχι γιατί επιδιώκει να πονέσει ή να ανακυκλώσει το παλιό, αλλά γιατί αυτά είναι το “γνωστό” του, η δική του αίσθηση οικειότητας.

Από την αγκαλιά του γονέα μέχρι την παιδική χαρά με τα αδέλφια ή τους φίλους, ο τρόπος που έμαθε να συνδέεται είναι ο ίδιος τρόπος που μεταφέρει στις σχέσεις της ενηλικίωσης. Αν τότε εμπιστευόταν, εμπιστεύεται και τώρα. Αν τότε φοβόταν την απόρριψη, ψάχνει να τη βρει σε κάθε νέα σύνδεση, αναβιώνοντας τον ίδιο πόνο. Γιατί; Γιατί μέσα σε αυτό το μοτίβο νιώθει – παραδόξως – ασφάλεια. Είναι αυτό που ξέρει, αυτό που αναγνωρίζει, ακόμα κι αν τον κρατά καθηλωμένο.

Αλλά αυτό το μοτίβο είναι και παγίδα. Γιατί ζώντας μέσα από τα φίλτρα του χθες, παραμορφώνει το σήμερα. Η νοσταλγία γίνεται οδηγός, αλλά συχνά όχι για να φέρει τη γλυκύτητα των αναμνήσεων, μα για να επαναλάβει ό,τι δεν ολοκληρώθηκε. Ο θυμός, η απογοήτευση, η αγωνία για αναγνώριση επιστρέφουν σαν σκιές που απλώνονται πάνω στις τωρινές σχέσεις. Κάθε προσδοκία πως “αυτή τη φορά θα αλλάξει” φέρει μαζί της την ίδια ανασφάλεια.

Το παιδί μέσα μας συνεχίζει να σκηνοθετεί το ίδιο έργο. Ψάχνει ρόλους για να δώσει στους ανθρώπους γύρω του, αναπαριστώντας εκείνους που κάποτε έπαιξαν οι γονείς, τα αδέλφια, οι φίλοι. Και ενώ επαναλαμβάνει το γνώριμο, νιώθει βαθιά μέσα του ένα κενό. Γιατί η αλήθεια είναι πως πληρότητα έρχεται μόνο όταν το “εδώ και τώρα” βιώνεται χωρίς τα δεσμά του χθες. Όταν το παρελθόν αναγνωρίζεται, αλλά δεν υπαγορεύει πια την πορεία μας.

Το να ζούμε στο τώρα είναι πρόκληση. Είναι η επιλογή να σταθούμε με ειλικρίνεια απέναντι στον εαυτό μας και να δούμε τις σχέσεις μας όπως πραγματικά είναι – όχι όπως θα θέλαμε να είναι, ούτε όπως φοβόμαστε πως είναι. Να ακούσουμε τις ανάγκες μας, χωρίς να τις καλύπτουμε με τις σκιές του παρελθόντος. Να συνδεθούμε όχι μέσα από τον θυμό, την ανασφάλεια ή την αμφιβολία, αλλά μέσα από την ενσυναίσθηση, την αυθεντικότητα, την αγάπη που δίνεται χωρίς προσδοκία ανταπόδοσης.

Η ζωή είναι ένα ταξίδι όπου καλούμαστε να επιλέξουμε: θα ανακυκλώνουμε το παρελθόν μας ή θα το μεταμορφώσουμε; Θα σκηνοθετούμε το γνώριμο ή θα ανοίγουμε τον δρόμο στο άγνωστο, με όλη την ευθύνη και τη δημιουργικότητα που αυτό απαιτεί; Το να ζεις με επίγνωση είναι πράξη θάρρους. Σημαίνει να αφουγκράζεσαι τον εαυτό σου και να τιμάς τις στιγμές σου. Σημαίνει να κοιτάς τον άλλον στα μάτια και να του επιτρέπεις να δει και τη δική σου αλήθεια, αβίαστη, ανεπιτήδευτη.

Ας γίνουμε παρόντες στο τώρα. Ας δώσουμε στις στιγμές μας την αξία που τους αρμόζει, και στις σχέσεις μας τη ζωντάνια που φέρνει η ειλικρινής αλληλεπίδραση. Ας αφήσουμε πίσω τα σενάρια και ας επιτρέψουμε στην πραγματική ζωή να ξετυλιχθεί μπροστά μας, γεμάτη αλήθεια, ισότητα, και το “μαζί” που γεννιέται όταν οι καρδιές συναντιούνται πέρα από κάθε προσδοκία.

Αγγελική Μπολουδάκη

“Μένει να ξαναβρούμε τη ζωή μας,

 τώρα που δεν έχουμε πια τίποτα.

Φαντάζομαι, 

εκείνος που θα ξαναβρεί τη ζωή,

 έξω από τόσα χαρτιά, 

τόσα συναισθήματα, 

όσες διαμάχες και τόσες πολλές διδασκαλίες

 θα είναι κάποιος σαν εμάς,

 μόνο λιγάκι πιο σκληρός στη μνήμη.”

 Γιώργος Σεφέρης