Το σύνδρομο της Στοκχόλμης
30 Ιουλίου 2019
Η τελετή συγχώρεσης
30 Ιουλίου 2019

Οι επιλογές σας

Κάθε φορά που κάνετε μια επιλογή, θυμηθείτε πώς νιώθατε ως παιδί.

Ποια εικόνα είχατε για τον εαυτό σας τότε; Ποια εικόνα είχατε για τους γονείς σας όταν βιώνατε ματαιώσεις; Ποια ήταν τα συναισθήματα που νιώθατε μετά από αυτές;

Νιώθατε ακύρωση, υποτίμηση; Αισθανόσασταν πως δεν αξίζατε; Είχατε μια εικόνα για τον εαυτό σας μικρή και ασήμαντη;

Προσέξτε μήπως οι επιλογές σας (εργασία, δραστηριότητα, συνεργασίες, φιλικές ή ερωτικές σχέσεις) προσδιορίζονται από αυτά τα συναισθήματα, από αυτή την εικόνα του εαυτού σας. Αν νιώθατε ακυρωμένος/-η, ίσως προσκολλάστε σε αυτό το συναίσθημα, νομίζοντας πως είναι το μόνο που σας αξίζει. Έτσι, οι επιλογές σας τείνουν να διαιωνίζουν το συναίσθημα που νιώθατε τότε. Σας ακυρώνουν, σας υποτιμούν, σας χρησιμοποιούν, και γίνεστε μια επιλογή ανάγκης, όχι επιθυμίας. Κι εσείς εμπλέκεστε και προσκολλάστε, γιατί η ιδέα ότι δεν είστε σημαντικός/-ή, ώστε να αξίζετε τον σεβασμό και την εκτίμηση των άλλων, επικρατεί.

Αν θυμώνατε με τους γονείς σας και τους θεωρούσατε μικρούς και ασήμαντους, ίσως σας ελκύουν επιλογές όπου, λόγω των συμπεριφορών τους, είτε νιώθετε έτσι μαζί τους είτε τους βλέπετε έτσι. Ελκύεστε από αυτούς τους ανθρώπους, προσπαθώντας μάταια να τους αλλάξετε.

Αν, όσο θετική κι αν ήταν η στάση των γονιών σας, συνέβησαν επώδυνα γεγονότα στην οικογένειά σας που επηρέασαν τα συναισθήματά σας, ίσως αναζητάτε την οδύνη. Θεωρείτε τον πόνο από την έλλειψη ισότιμης ανταπόκρισης σαν κάτι αναγκαίο, φυσιολογικό στις σχέσεις και στις συνεργασίες.

Αν νιώθατε λύπηση για τις συμπεριφορές των γονιών σας ή ντροπή για εκείνους, ίσως εμπλέκεστε με ανθρώπους που σας κάνουν να αναβιώνετε τα ίδια συναισθήματα λύπησης και ντροπής. Οι συμπεριφορές τους υποτιμούν την αξία τους και εσείς παίρνετε τον ρόλο του σωτήρα για αυτούς. Νιώθετε μια παράδοξη έλξη, που αν την παρατηρήσετε προσεκτικά, είναι λύπηση· ένα περίεργο συναίσθημα που σας κάνει να υποτιμάτε τον εαυτό σας, αλλά εσείς το παρερμηνεύετε, αποκαλώντας το πόθο ή αγάπη.

Ο πόνος ζητά την επικύρωσή του με διάφορους τρόπους.

Όταν σέβεστε το παρελθόν σας, δεν νιώθετε την ανάγκη να το αναβιώνετε. Όταν το βλέπετε όπως είναι, δεν νιώθετε την ανάγκη να το διαστρεβλώνετε, ούτε να επικρατούν τα αρνητικά σας συναισθήματα για αυτό. Όταν κατανοείτε τον εαυτό σας μέσα σε αυτό, κατανοείτε πως δεν χρειάζεστε τα συναισθήματα που νιώσατε τότε. Όταν βλέπετε τον εαυτό σας όπως είναι, και όχι όπως νιώθατε τότε για αυτόν, δεν χρειάζεστε ανθρώπους που αντανακλούν εκείνη την αρνητική εικόνα. Νιώθετε την ανάγκη να αναβιώνετε το παρελθόν σας με διάφορους τρόπους όταν το επικρίνετε ή επικρίνετε τον εαυτό σας για αυτό.

Όταν δεν το φοβάστε, όταν δεν φοβάστε τον εαυτό σας για αυτό, αλλά το αναγνωρίζετε ως κάτι που έγινε, δεν φοβάστε τα συναισθήματά σας για αυτό. Η εικόνα σας για το παρελθόν σας δεν επηρεάζεται. Δεν είστε το παρελθόν σας. Είστε ο εαυτός σας, ένας εαυτός με αξία. Όταν μπορείτε να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας για το παρελθόν, αγαπάτε τον εαυτό σας, τον εκτιμάτε, και οι επιλογές σας γίνονται επιλογές που τιμούν αυτή την εκτίμηση.

Όταν έρχεστε σε επαφή με τον πόνο και τον αποδέχεστε, δεν νιώθετε την ανάγκη να τον διαιωνίζετε για να «δικαιωθείτε» που τον νιώσατε στο παρελθόν. Αποδέχεστε κάθε συναίσθημα ως φυσιολογικό, το αγκαλιάζετε, το περιβάλλετε, το απαλύνετε μέσα σας, αν είναι επώδυνο. Δεν έχετε ανάγκη τον πόνο, αλλά τον κατανοείτε. Δεν επιλέγετε καταναγκαστικά καταστάσεις για να αναβιώσετε ό,τι βιώσατε τότε. Εκτιμώντας τον εαυτό σας, κατανοείτε πως ό,τι σας πονά δεν το χρειάζεστε.

Οι επιλογές σας είναι επιλογές αξίας, με την έννοια ότι βασίζονται σε ισοτιμία, ανταπόκριση, προτεραιότητα, ουσιαστική εκτίμηση και σεβασμό για αυτό που είστε, όπως και στην επιθυμία σας για αμοιβαιότητα.

Δεν επιλέγετε με κριτήριο την αρνητική εικόνα που είχατε για τον εαυτό σας ή για άλλους ανθρώπους, νομίζοντας πως μόνο αυτό σας αξίζει. Αντίθετα, επιλέγετε ό,τι η αμοιβαιότητα στην ανταπόκριση σάς κάνει να νιώθετε καλά με την αξία σας.

Δεν επιλέγετε με κριτήριο την παροδική χαρά, προσπαθώντας να εξαφανίσετε με μαγικό τρόπο την οδύνη του παρελθόντος, αλλά ό,τι με την ανταπόκρισή του σας δίνει χαρά. Αυτή η χαρά δεν προέρχεται από μια πρόσκαιρη επιβεβαίωση, αλλά από το γεγονός ότι υπολογίζεστε. Σας δίνει χαρά όταν σας σέβονται και σας εκτιμούν, όταν ακούγεστε και γίνονται σεβαστά τα αιτήματα που αφορούν το «μαζί» της σχέσης σας.

Δεν επιλέγετε με κριτήριο πόσο αδύναμος ή εξαρτημένος είναι κάποιος, ώστε να νιώσετε ασφάλεια από την προσκόλλησή του, νομίζοντας πως έτσι γίνεστε σημαντικός/-ή και αναγκαίος/-α. Επιλέγετε με βάση το πόσο καλά νιώθει κάποιος με τον εαυτό του, πώς αντιμετωπίζει τις δυσκολίες του με ωριμότητα, πώς εκτιμά τον εαυτό του, πώς κάνει πράγματα που τον τιμούν. Επιλέγετε ανθρώπους που δεσμεύονται με τον εαυτό τους, με τις αποφάσεις τους, που φέρονται με υπευθυνότητα και σοβαρότητα.

Το παρελθόν σας δεν αλλάζει. Στο παρόν, όμως, έχετε την ικανότητα και τη γνώση, αν το επιθυμείτε, να επιλέξετε πώς θα νιώσετε.

Αγγελική Μπολουδάκη – Ειδικός Ψυχικής Υγείας