Γνωρίζοντας τον εαυτό μας εμπιστευόμαστε την αλήθεια μας

Η Virginia Satir λέει χαρακτηριστικά: “Όταν τον εαυτό μου τον εκτιμώ και μου αρέσει, έχω τις μεγαλύτερες πιθανότητες να αντιμετωπίσω τη ζωή με αξιοπρέπεια, ειλικρίνεια, δύναμη, αγάπη και ρεαλισμό.”

Όταν δεν εκτιμάμε τον εαυτό μας, μοιραία αναζητάμε την αξία μας στο βλέμμα του άλλου. Το “τι είμαι για τον άλλον;” παίζει καθοριστική σημασία. Με αυτόν τον τρόπο όμως χάνουμε τη δύναμή μας και δίνουμε στον άλλο ένα ρόλο που αφενός βαραίνει και τους δυο μας αφετέρου δημιουργούμε σχέσεις θύματος – θύτη, με τους ρόλους να εναλλάσσονται. Δεν βοηθάμε τη σχέση να αναπτυχθεί σε αυτό που είναι, γιατί μια σχέση αναπτύσσεται στην ισοτιμία, στην ειλικρίνεια, στην κατανόηση και στην αποδοχή.

 Το να αγαπάμε τον εαυτό μας, δεν είναι εγωισμός. Είναι αυτοεκτίμηση. Κι όμως μάθαμε να νιώθουμε ενοχές όταν βάζουμε σε προτεραιότητα την αξία μας. Όταν ακούμε την επιθυμία μας και αναρωτιόμαστε πως νιώθουμε κάθε φορά, ο εσωτερικός μας κριτής μας κατηγορεί. Όταν επικρίνουμε τον εαυτό μας, η ανάγκη μας για τιμωρία μας κάνει να θυματοποιούμαστε. Έχουμε λοιπόν μέσα μας ένα κριτή και ένα θύμα. Το θύμα λέει: δεν είμαι τόσο καλός όσο νομίζω πως θα έπρεπε να είμαι, δεν αξίζω να αγαπιέμαι με την αξία μου, πρέπει να προσαρμοστώ σε αυτό που νομίζω πως πρέπει να κάνω ακόμα κι αν αλλοτριωθώ. Ο Κριτής καταδικάζει που δεν είμαστε όπως θα  έπρεπε να είμαστε, το θύμα υφίσταται την ενοχή και την τιμωρία και πράττουμε με τρόπο που νομίζουμε πως την αξίζουμε. Στερούμε τον εαυτό μας από τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας, υπάρχει πιο άδικη τιμωρία από αυτό;

Χωρίς να το κάνουμε συνειδητά, ελέγχουμε τον εαυτό μας όταν προσεγγίζουμε την επιθυμία μας να είμαστε ο εαυτός μας με τα σωστά και τα λάθη μας.

Καθετι που εναντιώνεται στην πεποίθηση μας ότι το να εκτιμάμε τον εαυτό μας είναι εγωισμός, μας κάνει να αισθανόμαστε φόβο. Νιώθουμε ανασφάλεια όταν κάτι τη θέτει σε αμφισβήτηση. Ό,τι πιστεύουμε μας δημιουργεί ασφάλεια. Κάθε φορά που διαφοροποιούμαστε νιώθουμε ενοχή. Φοβόμαστε πως θα τιμωρηθούμε. Δίνουμε αξία στο να συντηρήσουμε αυτήν την πεποίθηση και όχι στο να σεβαστούμε τον εαυτό μας και να εκτιμήσουμε την προσωπική μας αλήθεια, δίνοντας της την σημασία που έχει.

Αυτός ο φόβος επηρεάζει την κρίση μας, το πως εκφραζόμαστε, το πως διεκδικούμε τα αιτήματά μας. Το ερώτημα “τι θα είμαι για τον άλλον όταν κάνω τα όνειρά μου πραγματικότητα;”  επηρεάζει κάθε μας βήμα και οι απαντήσεις που δίνουμε είναι συνήθως επικριτικές και απορριπτικές. Και βέβαια αυτό το ερώτημα δεν αφορά τον άλλον αλλά το παιδί μέσα μας που όσο κι άν έχουμε μεγαλώσει απευθύνει αυτό το ερώτημα στους γονείς του.

Μια φορά ένας άνθρωπος που άνοιγε την επιχείρησή του είδε ένα όνειρο. Είδε τον πατέρα του, ο οποίος είχε πεθάνει, να είναι θλιμμένος και θυμωμένος στα εγκαίνια της επιχείρησής του. Ο πατέρας του όμως πάντα πίστευε σε αυτόν και αν ήταν θλιμμένος όσο ζούσε, ήταν γιατί ο ίδιος δεν είχε κατάφερε να κάνει όσα επιθυμούσε. Για το παιδί του πάντα όμως ευχόταν τα καλύτερα και στην ιδέα να υπερβεί τον ίδιο θα ήταν πολύ χαρούμενος, θα το ένιωθε ως δικαίωση και για τον ίδιο. Το επικριτικό του κομμάτι όμως νόμιζε ότι τον επέκρινε ο πατέρας του. Το έκανε αυτό γιατί ο ίδιος χρειαζόταν να συγχωρήσει τον πατέρα του που δεν μπόρεσε να κάνει τα όνειρά του πραγματικότητα και όχι να τον κρίνει. Επιτρέποντάς του να είναι αυτό που ήθελε ο ίδιος, μπορούσε πιο εύκολα να δεχτεί την επιθυμία του και να αναλάβει την ευθύνη της με ωριμότητα και αφοσίωση.

Πόσες φορές  αυτοπεριοριζόμαστε νομίζοντας πως δεν πρέπει να αντιμετωπίσουμε την μεγαλοσύνη της υπευθυνότητας αυτού που είμαστε…

Νιώθουμε αγωνία και άγχος αναζητώντας την αλήθειά μας. Θλίψη στην ιδέα ότι αφήσαμε τον εαυτό μας στο παρελθόν. Ίσως θυμό που κάποιες φορές δεν φροντίσαμε όσο έπρεπε τον εαυτό μας. Δεν δώσαμε στην αξία μας τη σημασία που έχει. Μας αφήσαμε μόνους μας.

Παρέα με τη θλίψη μας, το θυμό μας, τη χαρά μας που ανατρέχοντας στο παρελθόν θυμόμαστε φωτεινές στιγμές, την ευγνωμοσύνη μας για αυτό που είμαστε και καταφέραμε, προχωράμε στη ζωή μας.

Η σωτηρία μας είναι να αποδεχτούμε αυτό που είμαστε. Μπορεί να είμαστε οργανωτικοί και να συνειδητοποιούμε ότι λειτουργούσαμε αντίθετα προς τη φύση μας. Μπορεί να είμαστε άνθρωποι που η ανάπτυξη μας δίνει το οξυγόνο που χρειαζόμαστε για να αναπνέουμε και να μην αφοσιωθήκαμε όσο μας άξιζε σε αυτήν. Σαν τα παιδιά που δημιουργώντας τους πύργους τους τους αποσπά κάτι άλλο με το οποίο εκστασιάζονται για λίγο. Και αυτό που χρειάζονται είναι ένα λόγο συμπόνιας ότι “τελικά είμαστε σημαντικοί, ότι καθετί που μας συνεπήρε ήταν γιατί έπρεπε να κάνουμε τη στάση μας, να δούμε μια πλευρά του εαυτού μας, να έρθουμε σε επαφή με τις δυνατότητές μας με περισσότερο ρεαλισμό”.

Αναζητώντας το δικό μας δρόμο, σιγά-σιγά αναγνωρίζουμε τις δικές μας αλήθειες. Το αίτημα “τι είμαι για τον άλλον” γίνεται  “είμαι αυτό που είμαι”. Αποδεχόμαστε κάθε χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς μας και παραμένουμε πιστοί σε αυτό. Συνειδητοποιούμε ότι πολλοί από τους φόβους μας ήταν αβάσιμοι. Όταν εναρμονιζόμαστε με αυτό που είμαστε, αισθανόμαστε σε αρμονία με το περιβάλλον.  Όταν δεν αναζητάμε εναγώνια την επιβεβαίωση, νιώθουμε εμπιστοσύνη.

Όταν κοιτάμε μέσα μας, ανακαλύπτουμε την ιερότητα στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας. Νιώθουμε ευγνωμοσύνη για αυτό που είμαστε, για ό,τι έχουμε ζήσει, για ό,τι ζούμε. Νιώθουμε συνδεδεμένοι γενικότερα με τη ζωή. Και τότε συνειδητοποιούμε πως αυτά που θέλουμε πραγματικά, πως όλα αυτά που χρειαζόμαστε, τα έχουμε μέσα μας.

Αγγελική Μπολουδάκη