Η κοινωνική και προσωπική αντίληψη για την ψυχική ασθένεια πρέπει να αλλάξει
22 Ιουλίου 2019
Επίλογος
26 Ιουλίου 2019

Ο αυθεντικός και ο ψευδής εαυτός

Ο άνθρωπος που νιώθει μη αποδεκτός ζει μέσα σε μια φυλακή που ο ίδιος έχει οικοδομήσει, με τούβλα φτιαγμένα από φόβο και αβεβαιότητα. Φοβάται πως αν δείξει τον αληθινό του εαυτό, η απόρριψη θα γίνει αβάσταχτη. Και έτσι, φορά τη μάσκα. Μια μάσκα φτιαγμένη από τις προσδοκίες των άλλων, από τις αξίες της κοινωνίας, από τις απαιτήσεις που του υπαγορεύονται. Αυτή η μάσκα μοιάζει αρχικά να τον προστατεύει, να του δίνει έναν ρόλο στον κόσμο. Όμως, πίσω από τη μάσκα, κάτι μέσα του αρχίζει να μαραίνεται.

Η εσωτερική διαδρομή του ανθρώπου αυτού είναι γεμάτη μοναξιά. Όχι τη μοναξιά της φυσικής απουσίας άλλων, αλλά την πιο επώδυνη μοναξιά, εκείνη που νιώθει κανείς όταν δεν μπορεί να είναι ο εαυτός του ακόμα κι όταν περιβάλλεται από ανθρώπους. Το κενό μεγαλώνει με κάθε υποχώρηση, με κάθε φορά που καταπνίγει τη φωνή του για να γίνει αποδεκτός. Και κάθε φορά που κοιτά στον καθρέφτη, βλέπει κάποιον που δεν αναγνωρίζει. Βλέπει την αντανάκλαση των άλλων, ένα είδωλο που προσπαθεί μάταια να αντλήσει αξία από εξωτερικές πηγές.

Η χαρά γίνεται μια προσωρινή απόδραση, εξαρτημένη από την επιδοκιμασία, και η ανασφάλεια εδραιώνεται. Το μυαλό του γεμίζει με τον φόβο της αποτυχίας, γιατί η αξία του φαίνεται να συνδέεται άρρηκτα με την επιτυχία, με το να είναι “αρκετός” για τους άλλους. Όταν αποτυγχάνει, η ψεύτικη εικόνα του κόσμου του καταρρέει, αφήνοντάς τον να παλεύει με την ενοχή και την αυτοκαταδίκη.

Ωστόσο, μέσα σε αυτή τη θλίψη, αρχίζει να αναδύεται κάτι νέο. Μια μικρή, αμυδρή σπίθα: η επιθυμία να σταματήσει να πονά. Κάπου βαθιά μέσα του, γεννιέται η ανάγκη για αλήθεια. Η ανάγκη να ανακαλύψει αν υπάρχει κάτι πέρα από τη μάσκα. Και αυτή η ανάγκη τον οδηγεί σε ένα ταξίδι εσωτερικής αναζήτησης.

Η αλλαγή δεν είναι άμεση ούτε εύκολη. Απαιτεί να σταθεί απέναντι στους φόβους του και να αναγνωρίσει πως η αυθεντική του αξία δεν μπορεί να καθορίζεται από τους άλλους. Απαιτεί να μάθει να ακούει τη δική του φωνή, να την εμπιστεύεται. Σιγά-σιγά, αρχίζει να αντιλαμβάνεται πως η ευθύνη να υποστηρίξει την αλήθεια του δεν είναι βάρος αλλά δώρο. Είναι μια ευκαιρία να ανακαλύψει τη δύναμή του, να δημιουργήσει μια ζωή που βασίζεται σε αυτό που πραγματικά είναι.

Αυτή η πορεία τον διδάσκει να δείχνει κατανόηση στον εαυτό του, να αντιμετωπίζει τα λάθη του όχι ως καταδίκες, αλλά ως ευκαιρίες μάθησης. Μαθαίνει να συγχωρεί τον εαυτό του, να τον κοιτάζει με συμπόνια, όπως θα έκανε με έναν αγαπημένο φίλο. Σταδιακά, αρχίζει να χτίζει μια σταθερότητα μέσα του, που δεν εξαρτάται από εξωτερικές συνθήκες.

Όσο περισσότερο αποδέχεται τον εαυτό του, τόσο περισσότερο νιώθει να γεμίζει το κενό. Η μοναξιά διαλύεται, και στη θέση της γεννιέται η πληρότητα. Η μάσκα δεν είναι πια απαραίτητη. Δεν χρειάζεται να εντυπωσιάζει, να συγκρίνεται, να αποδεικνύει την αξία του μέσα από τα μάτια των άλλων. Νιώθει ελεύθερος.

Αυτή η νέα ελευθερία δεν έρχεται χωρίς θυσίες. Ο άνθρωπος αυτός χρειάζεται να αφήσει πίσω του τη μάσκα και όλα όσα αυτή του πρόσφερε: την προσωρινή αποδοχή, την ψεύτικη ασφάλεια, την επίπλαστη αίσθηση αξίας. Αλλά αυτό που κερδίζει είναι ανεκτίμητο. Αναγνωρίζει τα θέλω του, τα υπερασπίζεται, τα τιμά. Δεν περιμένει πλέον την αποδοχή των άλλων για να νιώσει άξιος.

Η αληθινή ευτυχία του πηγάζει πλέον από μέσα του. Δεν είναι πια σκλάβος των προσδοκιών. Είναι ελεύθερος να είναι ο εαυτός του. Αυτή η ελευθερία γίνεται η μεγαλύτερη νίκη του, η απόδειξη πως η αυθεντικότητα είναι η πηγή κάθε αληθινής ευτυχίας.

Και καθώς κοιτάζει τον καθρέφτη, βλέπει, για πρώτη φορά, όχι την αντανάκλαση των άλλων, αλλά τον εαυτό του. Και αυτός ο εαυτός είναι αρκετός.

Αγγελική Μπολουδάκη