Καταναγκαστική τάση

Η καταναγκαστική επανάληψη είναι μια βαθιά ανθρώπινη τάση που μας φέρνει αντιμέτωπους με το παρελθόν μας, αλλά όχι πάντα με τον πιο υγιή τρόπο. Όταν έχουμε υποστεί ένα τραύμα, είτε το αναγνωρίζουμε είτε όχι, συχνά βρίσκουμε τον εαυτό μας να επιστρέφει σε καταστάσεις που μοιάζουν με αυτό που μας πλήγωσε. Μπορεί να επιλέγουμε ανθρώπους ή συνθήκες που μας θυμίζουν εκείνες τις παλιές πληγές. Μπορεί ακόμα και να προκαλούμε, άθελά μας, παρόμοια συναισθήματα στους άλλους. Είναι σαν να θέλουμε να ξαναγράψουμε την ιστορία, να διορθώσουμε το παρελθόν, αλλά καταλήγουμε να ξαναζούμε την ίδια θλίψη.

Η εικόνα που έχουμε δημιουργήσει για τον εαυτό μας μέσα από τα τραύματά μας γίνεται ο οδηγός μας, ακόμα κι αν αυτή η εικόνα δεν είναι δίκαιη ή αληθινή. Αν, για παράδειγμα, νιώσαμε ανεπαρκείς ή μη αγαπητοί ως παιδιά, μπορεί να κουβαλάμε αυτές τις πεποιθήσεις βαθιά μέσα μας και να τις αφήνουμε να καθοδηγούν τη ζωή μας. Αυτές οι πεποιθήσεις μας προσφέρουν μια παράξενη αίσθηση ασφάλειας – όχι γιατί είναι καλές, αλλά γιατί είναι γνωστές. Το άγνωστο, όσο και αν υπόσχεται ελευθερία, μας τρομάζει.

Το να εγκαταλείψουμε αυτές τις παλιές πεποιθήσεις σημαίνει να αφήσουμε πίσω μας αυτό που μέχρι τώρα θεωρούσαμε δεδομένο. Είναι σαν να αφαιρούμε το έδαφος κάτω από τα πόδια μας, να αποδεχόμαστε ότι ίσως είμαστε κάτι άλλο από αυτό που πιστεύαμε. Και αυτό είναι τρομακτικό. Μας αναγκάζει να αντικρίσουμε τον εαυτό μας με έναν νέο, πιο ευάλωτο τρόπο. Να δούμε τα συναισθήματά μας, ακόμα κι αυτά που αποφεύγαμε τόσα χρόνια. Να ακούσουμε τον αυθεντικό μας εαυτό που ίσως ήταν καταπιεσμένος.

Αυτή η διαδικασία, όμως, είναι απαραίτητη για να απελευθερωθούμε από τις παγίδες του παρελθόντος. Τα στερεότυπα που χτίσαμε γύρω μας, όσο άνετα κι αν μας φαίνονται, μας κρατούν πίσω. Μας εμποδίζουν να ζήσουμε με πληρότητα, να νιώσουμε χαρά, να συνδεθούμε πραγματικά με τους άλλους. Είναι σαν να φοράμε έναν παλιό, σφιχτό μανδύα που δεν μας αφήνει να αναπνεύσουμε ελεύθερα.

Η αλλαγή, όσο δύσκολη κι αν είναι, είναι ένα ταξίδι προς την αυθεντικότητά μας. Κάθε φορά που επιλέγουμε να σπάσουμε τον κύκλο της επανάληψης, να αμφισβητήσουμε μια παλιά πεποίθηση, να ακούσουμε τις πραγματικές μας ανάγκες, κάνουμε ένα βήμα πιο κοντά στον εαυτό μας. Και εκεί, σε αυτή την αυθεντικότητα, βρίσκεται η ελευθερία μας.

Αγγελική Μπολουδάκη