Γυναικεία υποταγή και αυτονομία

Όταν μια γυναίκα μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον όπου η κοινωνική ή οικογενειακή δομή προβάλλει την παθητικότητα ως πρότυπο, το μήνυμα εσωτερικεύεται. Η γυναίκα μαθαίνει ότι ο ρόλος της όταν δίνεται είναι να τοποθετεί τον εαυτό της σε δεύτερη μοίρα και να ικανοποιεί τις ανάγκες των άλλων, υπηρετώντας τους. Αυτό δημιουργεί μια εσωτερική σύγκρουση ανάμεσα στην επιθυμία να εκφράσει τις δικές της ανάγκες και στο αίσθημα της ενοχής που την αποτρέπει από το να κάνει.

Όταν η ταυτότητα ενός ατόμου συνδέεται με το ρόλο του «υποτακτικού» ή του «σωτήρα», η ανεξαρτησία και η αυτονομία γίνονται έννοιες ξένες και ίσως ακόμη και τρομακτικές. Η ανάγκη για αποδοχή και αγάπη οδηγεί σε συμπεριφορές που συχνά είναι αυτοκαταστροφικές, καθώς ο άνθρωπος δίνει τα πάντα χωρίς να θεωρεί δεδομένο ότι αξίζει την ισοτιμία.

Όταν κάποια στιγμή συνειδητοποιεί ότι αυτός ο ρόλος την εξαντλεί, η αλλαγή γίνεται μια δύσκολη και επώδυνη διαδικασία. Αλλαγή σημαίνει αποδόμηση των παλιών πεποιθήσεων, κάτι που προκαλεί ανασφάλεια και φόβο. Η ψυχή κλονίζεται καθώς η γυναίκα προσπαθεί να βρει τη δική της φωνή, να αναγνωρίσει τις δικές της επιθυμίες και να τις υπερασπιστεί. Σε αυτό το στάδιο, η εσωτερική σύγκρουση γίνεται πιο έντονη, καθώς η νέα ανάγκη για αυτονομία συγκρούεται με την παλιά πεποίθηση της υποταγής.

Όταν προσφέρεις αλόγιστα, ελέγχεις. Η συνήθεια του να ζεις μέσα από τον αλόγιστη φροντίδα των άλλων σου δίνει μια αίσθηση ασφάλειας, έστω και εσφαλμένη. Όσο παραμένεις σε αυτή τη θέση, δεν χρειάζεται να πάρεις αποφάσεις για τον εαυτό σου και μπορεί να αποφύγεις την ευθύνη της δικής σου ευτυχίας. Η θέση σου παραμένει τελικά κενή, καθώς δεν αναγνωρίζεις τη δική σου αξία, ούτε σου προσφέρεται η αυθεντική αναγνώριση από τους άλλους.

Η διαρκής προσπάθεια να αποδείξεις στον εαυτό σου ότι αξίζεις την αγάπη και την προσοχή μέσω της τελειότητας και της αυτοθυσίας γίνεται τελικά ένας φαύλος κύκλος, που δεν οδηγεί πουθενά. Η προσδοκία ότι κάποια στιγμή οι άλλοι θα αναγνωρίσουν τη θυσία σου δεν εκπληρώνεται ποτέ, καθώς οι άνθρωποι που σε εκμεταλλεύονται δεν ενδιαφέρονται πραγματικά να ανταποδώσουν.

Μην ξεχνάς ότι οι σχέσεις δοκιμάζονται στην αυθεντικότητα, μέσα από μια ειλικρινή επικοινωνία όπου μοιράζεσαι, ζητάς και αναγνωρίζεις ότι αξίζεις να λαμβάνεις όσα πρέπει.

Η μεγαλύτερη πρόκληση για σένα που έχεις μάθει να ζεις μέσα από την εξάρτηση είναι να σεβαστείς τον εαυτό σου και ότι αξίζεις τον σεβασμό. Αρχικά μπορεί να νιώσεις άβολα και να θεωρήσεις τον εαυτό σου αδύναμο όταν έρχεσαι σε επαφή με τις ανάγκες και τα συναισθήματά σου. Όταν δίνεις χώρο σε σένα, όταν σε βάζεις σε προτεραιότητα. Φοβάσαι τι θα απογίνουν οι άλλοι, που ήσουν μια ομπρέλα για εκείνους.

Η μετάβαση από την υποταγή στην αυτονομία είναι μια πορεία προσωπικής αφύπνισης. Απαιτεί την αποδοχή του γεγονότος ότι οι δικές σου ανάγκες και επιθυμίες έχουν αξία. Η αφύπνιση αυτή δεν είναι εύκολη, καθώς προϋποθέτει την αποδόμηση χρόνων μοτίβων σκέψης και συμπεριφοράς. Ωστόσο, όταν παρατηρείς τους άλλους πιο αντικειμενικά, καταλαβαίνεις ότι η αληθινή αγάπη σημαίνει να αφήνεις τους άλλους να κάνουν τα δικά τους βήματα και να μάθουν από τις συνέπειες.

Η αγάπη δεν απαιτεί αυτοθυσία· αντίθετα, ευδοκιμεί μέσα από την αμοιβαία σύνδεση. Έτσι, δεν νιώθεις προδοσία ή εκμετάλλευση, γιατί εκφράζεις ξεκάθαρα τα αιτήματα σου και συνεχίζεις μόνο εκεί όπου υπάρχει αυθεντική επικοινωνία και αλληλοεξέλιξη μέσα από μια κοινή πορεία ωρίμανσης.

Η διαδικασία της αλλαγής είναι μακρά και δύσκολη, αλλά σίγουρα είναι πολύτιμη και αναγκαία για τη δημιουργία μιας υγιούς σχέσης με τον εαυτό και τους άλλους. Σταδιακά διαμορφώνεται μια νέα ταυτότητα βασισμένη στην αυθεντικότητα, στον σεβασμό, στην αμοιβαιότητα.

Η προσωπική ανάπτυξη έρχεται όταν κατανοείς πως αξίζεις να ακουστείς και να αγαπηθείς για αυτό που πραγματικά είσαι, χωρίς να χρειάζεται να θυσιάζεις τον εαυτό του.

Αγγελική Μπολουδάκη