Υπάρχει υγεία στις σχέσεις σας;

Για να κατανοήσουμε αν οι σχέσεις μας λειτουργούν με υγιή τρόπο, είναι σημαντικό να εξετάσουμε το πώς αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας, αλλά και πώς μας αντιμετωπίζουν οι άλλοι. Οι υγιείς σχέσεις βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό, την εκτίμηση, την αυθεντική επικοινωνία, την ατομική ανάπτυξη και τη διαρκή σύνδεση.

Ο σεβασμός για την προσωπικότητά μας και των άλλων είναι σημαντικός για κάθε υγιή σχέση. Όταν αναγνωρίζουμε και εκτιμούμε τον εαυτό μας όπως ακριβώς είμαστε, με τις αρετές, τις αδυναμίες και τις ιδιαιτερότητές μας, εκτιμάμε και τους άλλους. Η αυτοεκτίμηση και η κατανόηση των ικανοτήτων και των ταλέντων μας συμβάλλουν στην ψυχική μας ισορροπία.

Όμως, εξίσου σημαντικό είναι να δούμε εάν οι άλλοι σέβονται και εκτιμούν τη μοναδικότητά μας. Σε μια υγιή σχέση, δεν πρέπει να αισθανόμαστε ανταγωνισμό ή υποτίμηση. Αντίθετα, η αποδοχή  δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μια βαθιά και ουσιαστική σύνδεση, χωρίς προσπάθεια να αλλάξουμε ή να ελέγξουμε ο ένας τον άλλον. Ο σεβασμός στην προσωπικότητα  είναι δείκτης ωριμότητας και αυθεντικής σύνδεσης.

Η αληθινή εκτίμηση ξεκινά από τον εαυτό μας. Η ικανότητα να αναγνωρίζουμε την αξία μας είναι το πρώτο βήμα για να απαιτήσουμε από τους άλλους να μας εκτιμήσουν με τον ίδιο τρόπο. Όταν έχουμε επίγνωση της αξίας μας, δεν ανεχόμαστε συμπεριφορές που μας μειώνουν ή μας υποτιμούν.

Στις υγιείς σχέσεις, η εκτίμηση δεν είναι μονόπλευρη· είναι αμοιβαία. Ο ένας αναγνωρίζει και θαυμάζει τον άλλον για την ατομικότητά του και για τον τρόπο που επιλέγει να ζει τη ζωή του. Αυτή η εκτίμηση δεν είναι μόνο θεωρητική. Εκφράζεται μέσα από τις πράξεις και τις αποφάσεις, όπου κάθε άτομο λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες και τις επιθυμίες του άλλου, βάζοντας συχνά τον άλλον σε προτεραιότητα. Αυτή η αμοιβαία αναγνώριση και ο θαυμασμός ενισχύει τη συναισθηματική σύνδεση και την αίσθηση της ασφάλειας μέσα στη σχέση.

Η σύνδεση και η εξάρτηση είναι δύο πολύ διαφορετικές καταστάσεις σε μια σχέση. Στη σύνδεση, νιώθουμε ελεύθεροι να είμαστε ο εαυτός μας, συμφιλιωμένοι με την ταυτότητά μας. Αποδεχόμαστε τις ανάγκες μας και εργαζόμαστε για την προσωπική μας ανάπτυξη, αναγνωρίζοντας παράλληλα και τις ανάγκες του άλλου. Βλέπουμε, ακούμε, συναισθανόμαστε ο ένας τον άλλον.

Αντίθετα, η εξάρτηση βασίζεται στον φόβο της εγκατάλειψης ή της απόρριψης. Σε αυτή την περίπτωση, κάποιος/α μπορεί να κάνει τα πάντα για να ικανοποιήσει τον άλλον, παραμελώντας τις δικές του ανάγκες. Η επιβεβαίωση από τον άλλον γίνεται απαραίτητη για την αίσθηση της ευτυχίας και της αξίας του. Αυτό μπορεί τελικά να οδηγήσει σε αδυναμία διάκρισης σχετικά με το αν η σχέση είναι υγιής ή αν αναπαράγει καταστάσεις που προκαλούν σύγχυση και μειωμένη αυτοεκτίμηση.

Η υγιής σύνδεση, από την άλλη, βασίζεται σε αμοιβαία υποστήριξη και κατανόηση. Όταν κάποιος έχει βρει ασφάλεια μέσα στον εαυτό του, μπορεί να στηρίξει μια σχέση που δεν απαιτεί θυσίες για την ευτυχία του άλλου, αλλά προάγει την ελεύθερη αλληλεπίδραση και τη συνεχή προσωπική και συναισθηματική ανάπτυξη.

Η αυθεντική επικοινωνία είναι ζωτικής σημασίας για μια υγιή σχέση. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ακούμε πραγματικά ο ένας τον άλλον και να είμαστε ανοιχτοί να εκφράζουμε ειλικρινά τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Η επικοινωνία δεν αφορά μόνο την ανταλλαγή πληροφοριών, αλλά και την ικανότητα να κατανοούμε ο ένας την κατάσταση του άλλου, να αναγνωρίζουμε τα λάθη μας και να τα διορθώνουμε όταν είναι απαραίτητο.

Κανείς δεν είναι τέλειος. Οι υγιείς σχέσεις αναγνωρίζουν ότι οι αδυναμίες και τα λάθη είναι αναπόφευκτα, αλλά αυτά δεν πρέπει να αποτελούν εμπόδιο στην επικοινωνία και στη σύνδεση. Αντίθετα, οι αδυναμίες μπορούν να λειτουργήσουν ως ευκαιρία για ανάπτυξη, εφόσον και τα δύο μέρη δεσμεύονται να δουλέψουν μαζί για τη βελτίωση της σχέσης. Η ανοιχτή και ειλικρινής επικοινωνία δημιουργεί τη βάση για μια βαθύτερη σύνδεση και μια πιο ουσιαστική συναισθηματική αλληλεπίδραση.

Πολλές φορές υιοθετούμε ρόλους στις σχέσεις μας που μας εμποδίζουν να συνδεθούμε ουσιαστικά με τον άλλον. Για παράδειγμα, όταν κάποιος αναλαμβάνει τον ρόλο του «παιδιού» και αναζητά στον/στην σύντροφό του τη φροντίδα που του έλειψε, δυσκολεύεται να κατανοήσει τις πραγματικές ανάγκες σύνδεσης και συνεργασίας. Αυτό δημιουργεί ανισορροπία στη σχέση και μπορεί να οδηγήσει σε απογοήτευση.

Η αναγνώριση αυτών των ρόλων είναι σημαντική για να αποφεύγονται οι λανθασμένες προσδοκίες και να μπορεί η σχέση να εξελιχθεί προς μια ωριμότερη βάση. Οι υγιείς σχέσεις επιτρέπουν στα άτομα να λειτουργούν ισότιμα, σεβόμενοι τόσο την ατομικότητα όσο και τη σχέση.

Πολλοί από εμάς μαθαίνουμε να αγαπάμε με τον τρόπο που αγαπηθήκαμε, είτε αυτός ήταν υγιής είτε όχι. Μπορεί να αναπτύξουμε μοτίβα αγάπης που βασίζονται σε παιδιάστικους ή γονικούς ρόλους, τα οποία συχνά μας εμποδίζουν να αγαπήσουμε με έναν τρόπο που προάγει την αμοιβαία εξέλιξη και ωριμότητα.

Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε αυτά τα πρότυπα και να τα επαναπροσδιορίσουμε. Η πραγματική αγάπη απαιτεί σεβασμό, εκτίμηση και εμπιστοσύνη, και όταν αυτά τα στοιχεία συνυπάρχουν, η σχέση γίνεται μια πηγή χαράς, προσωπικής ανάπτυξης και αμοιβαίας εκπλήρωσης.

Η υγιής σχέση βασίζεται στον σεβασμό, την εκτίμηση και την αμοιβαία επιθυμία για σύνδεση. Όταν εμπιστευόμαστε και εκτιμάμε τον εαυτό μας, είμαστε ικανοί να προσφέρουμε το ίδιο και στους άλλους. Οι υγιείς σχέσεις χτίζονται πάνω σε κοινές αξίες, και όπου οι διαφορές δεν αποτελούν εμπόδιο, αλλά ευκαιρία για εμπλουτισμό και βαθύτερη σύνδεση.

Αγγελική Μπολουδάκη