Αντίληψη της συνεξάρτησης

Η συνεξάρτηση είναι μια ψυχολογική κατάσταση στην οποία κάποιος/α τείνει να εστιάζει υπερβολικά στις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων, συχνά εις βάρος της δικής του ευημερίας και αυθεντικότητας. Συχνά πιστεύουμε ότι οι δυσλειτουργικές σχέσεις μας οφείλονται εξ ολοκλήρου στους άλλους και όχι σε δικές μας ανεπάρκειες ή μη υγιείς αντιδράσεις. Ωστόσο, μετά από προσωπική δουλειά και με τη βοήθεια της θεραπείας, συνειδητοποιεί κάποιος ότι η αναγνώριση και αποδοχή της συνεξάρτησης του δίνει μεγαλύτερη αυτογνωσία. Αυτό αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα για την ανάπτυξη και την αποκατάσταση υγιών σχέσεων.

Η συνεξάρτηση συχνά προκύπτει από την ανικανότητά μας να εκφράζουμε ανοιχτά τα συναισθήματά μας και να επικοινωνούμε με ειλικρίνεια στις σχέσεις μας. Όταν μεγαλώνουμε σε περιβάλλοντα όπου η συναισθηματική έκφραση καταπιέζεται ή αγνοείται, δυσκολευόμαστε να αναπτύξουμε υγιείς δεσμούς και όρια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επιδιώκουμε τη σύνδεση μέσω δυσλειτουργικών συμπεριφορών, όπως η διάσωση και η ικανοποίηση των άλλων με οποιοδήποτε κόστος, ακόμα κι αν αυτό μας βλάπτει.

Οι συνεξαρτημένοι άνθρωποι συχνά αναζητούν την αξία τους έξω από τον εαυτό τους, μέσα από τις σχέσεις τους με άλλους. Συχνά επιλέγουν άτομα που είναι  συναισθηματικά ασταθή, που δεν αφοσιώνονται ή δεσμεύονται, επειδή έτσι αισθάνονται ότι τους προσφέρουν κάτι, ενώ στην πραγματικότητα στερούν από τον εαυτό τους τη δυνατότητα να δεσμευτούν με ό,τι η αφοσίωσή τους τούς δικαιώνει και τους αναπτύσσει.

Η ανάπτυξη υγιών ορίων είναι ζωτικής σημασίας για να ανακάμψει κάποιος/α από τη συνεξάρτηση. Συχνά, οι συνεξαρτημένοι άνθρωποι φοβούνται να βάλουν όρια επειδή φοβούνται ότι θα χάσουν την αποδοχή ή θα προκαλέσουν απογοήτευση. Ωστόσο, το να μάθουν να διεκδικούν τις ανάγκες τους χωρίς να φοβούνται την αντίδραση του άλλου είναι κρίσιμο για το σεβασμό στον εαυτό τους. Οι υγιείς σχέσεις έχουν ανάγκη την αλήθεια και τη σύνδεση. Σέβονται και υπολογίζουν ο ένας τα συναισθήματα του άλλου και όταν ακούσουν ότι ο ένας πληγώνεται από τη συμπεριφορά του άλλου αλλάζουν.

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της συνεξάρτησης είναι η ανάγκη για διάσωση των άλλων, κάτι που κάνει το άτομο να αισθάνεται χρήσιμο και πολύτιμο. Ωστόσο, πρέπει να αποδεχτούμε ότι η ευθύνη μας δεν είναι να διορθώσουμε τους άλλους, αλλά να δουλέψουμε πάνω στην προσωπική μας εξέλιξη. Με αυτήν την αλλαγή, ανοίγεται ο δρόμος για πιο υγιείς σχέσεις, όπου και τα δύο μέλη αλληλεπιδρούν ισότιμα και χωρίς φόβο ή ντροπή.

Η συνεξάρτηση είναι ένα πολύπλοκο σύνολο συμπεριφορών που αναπτύσσονται σε δυσλειτουργικά περιβάλλοντα και μας ακολουθούν στην ενήλικη ζωή, οδηγώντας σε ανθυγιεινές σχέσεις. Όταν αναγνωρίζουμε το πρόβλημα και αποφασίζουμε να εργαστούμε συνειδητά σε αυτό, μαθαίνουμε να βάζουμε υγιή όρια. Η ανάγκη να “σώσουμε” τους άλλους, γίνεται επιθυμία για σύνδεση, ισοτιμία και αμοιβαιότητα.

Είναι χαρά να είσαι σε σχέσεις όπου δίνεις και λαμβάνεις χωρίς φόβο ή ντροπή. Είναι χαρά να νιώθεις ότι αξίζεις να δίνεις και να δέχεσαι, να μοιράζεσαι και να συνδέεσαι, να εκφράζεσαι και να ακούγεσαι, να σέβεσαι και να σε σέβονται, να βάζεις προτεραιότητες και να αποτελείς προτεραιότητα.

Αυτές οι σχέσεις είναι το καταφύγιο της ψυχής. Είναι ο τόπος όπου μαθαίνουμε πως η αγάπη δεν είναι μόνο συναίσθημα, αλλά και πράξη. Δεν είναι μόνο λόγια, αλλά και η σιωπή που μοιράζεσαι. Είναι ο χώρος όπου η ενσυναίσθηση γίνεται γέφυρα που συνδέει δύο καρδιές. Και αυτός ο χώρος είναι η αληθινή πηγή της χαράς.

Αγγελική Μπολουδάκη