Το καλωσόρισμα της αλλαγής

Η ανακάλυψη του εαυτού μας είναι μια διαδικασία βαθιά και προσωπική, γεμάτη προκλήσεις και αντιφάσεις. Συχνά, η επιθυμία μας για αυτογνωσία συνοδεύεται από συναισθήματα ανησυχίας ή ακόμα και φόβου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, αναζητώντας τον εαυτό μας, ερχόμαστε αντιμέτωποι με άγνωστες πτυχές της ύπαρξής μας που δεν είχαμε προηγουμένως εξερευνήσει. Η ανακάλυψη αυτή μπορεί να προκαλεί δισταγμό, καθώς φοβόμαστε τι μπορεί να βρούμε – και κυρίως, πώς θα διαχειριστούμε τις νέες γνώσεις για τον εαυτό μας.

Ένας από τους μεγαλύτερους φόβους που συχνά συνοδεύει την προσπάθειά μας να αλλάξουμε και να εξελιχθούμε είναι η αίσθηση ότι, μέσα από την αλλαγή, θα χάσουμε τον εαυτό μας. Αυτή η αίσθηση προέρχεται από την πεποίθηση ότι η ταυτότητά μας είναι κάτι σταθερό και αμετάβλητο. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, η ταυτότητά μας είναι μια δυναμική διαδικασία. Το να δεχτούμε την αλλαγή ως φυσικό μέρος της ζωής μας, σημαίνει να αγκαλιάσουμε την ευκαιρία να εξελιχθούμε, χωρίς να εγκαταλείψουμε τον πυρήνα του εαυτού μας.

Η αποδοχή της αλλαγής συνοδεύεται πολλές φορές από μια εσωτερική ταραχή. Καθώς προσπαθούμε να δημιουργήσουμε χώρο μέσα μας για κάτι καινούριο, συχνά νιώθουμε ανασφάλεια, καθώς τα σταθερά πλαίσια στα οποία είχαμε συνηθίσει αρχίζουν να διαταράσσονται. Η έννοια της ελευθερίας, η ιδέα ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε και να ζήσουμε ως αυτόνομες οντότητες, είναι συχνά πηγή άγχους. Μας ανησυχεί η απώλεια των παλαιών περιγραμμάτων της ταυτότητάς μας, η ανατροπή των βεβαιοτήτων που μας προστάτευαν από το άγνωστο. Ωστόσο, αυτό το άγχος είναι ενδεικτικό της βαθιάς πρόκλησης που μας επιβάλλει η αλλαγή: να εγκαταλείψουμε τα όρια που έχουμε θέσει και να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να επεκταθεί πέρα από αυτά.

Στην καρδιά αυτού του φόβου βρίσκεται η παιδική εμπειρία της αυτονομίας. Όταν ήμασταν παιδιά και κάναμε τα πρώτα μας βήματα προς την ανεξαρτησία, συχνά νιώθαμε φόβο μήπως χάσουμε την ασφάλεια της παρουσίας των άλλων γύρω μας. Η μοναξιά, η αίσθηση εγκατάλειψης, αλλά και η πιθανότητα τιμωρίας από τους άλλους για την τολμηρή μας κίνηση προς την ελευθερία, ήταν έντονες εμπειρίες που μπορεί να εξακολουθούν να μας επηρεάζουν. Αυτή η παιδική ανάμνηση συνδέεται άμεσα με τους σύγχρονους φόβους μας για την αυτονομία και την αλλαγή. Φοβόμαστε ότι, αν τολμήσουμε να ζήσουμε ελεύθερα, οι άλλοι θα μας απορρίψουν ή θα μας εγκαταλείψουν.

Ένας σημαντικός παράγοντας που εντείνει αυτούς τους φόβους είναι η προβολή. Συχνά, οι φόβοι μας δεν αντανακλούν την πραγματικότητα αλλά τις εσωτερικές μας ανασφάλειες, τις οποίες προβάλλουμε στους άλλους. Φανταζόμαστε ότι ο κόσμος γύρω μας θα είναι εχθρικός προς την αλλαγή μας, ενώ στην πραγματικότητα, οι άλλοι δεν έχουν τη δύναμη να μας εμποδίσουν από τη δική μας εσωτερική πορεία. Αν δούμε τον κόσμο ως καθρέφτη των δικών μας συναισθημάτων, μπορούμε να αναγνωρίσουμε ότι οι φόβοι που αντιλαμβανόμαστε στους άλλους είναι στην πραγματικότητα δικοί μας. Όταν αντιληφθούμε αυτήν την αλήθεια, μπορούμε να αρχίσουμε να αποδυναμώνουμε τους φόβους μας και να τους αναγνωρίσουμε ως δικές μας εσωτερικές κατασκευές.

Αυτό που μπορεί να μας βοηθήσει να υπερβούμε τον φόβο είναι να κατανοήσουμε ότι η αποδοχή της αλλαγής δεν σημαίνει ότι ακυρώνουμε τον εαυτό μας. Η αλλαγή δεν είναι μια διαδικασία καταστροφής, αλλά δημιουργίας. Μέσα από την αλλαγή, δεν εγκαταλείπουμε την ταυτότητά μας, αλλά την επεκτείνουμε, τη διαμορφώνουμε με τρόπους που ανταποκρίνονται στις νέες μας επιθυμίες και ανάγκες. Είναι η συμφιλίωση με τον εαυτό μας σε όλο του το εύρος – με τις ισχυρές και τις ευάλωτες πλευρές του – που μας επιτρέπει να αγκαλιάσουμε την αλλαγή με αγάπη και κατανόηση.

Ένα άλλο στοιχείο που μας καθησυχάζει είναι η πίστη στη θετική πλευρά της αλλαγής. Αντί να βλέπουμε την αλλαγή ως απειλή, μπορούμε να την αντιληφθούμε ως μια ευκαιρία για δημιουργία και εξέλιξη. Η αλλαγή μας επιτρέπει να συνδεθούμε με τη δημιουργικότητά μας, να ανακαλύψουμε νέες δυνατότητες και να φέρουμε στο φως κρυμμένες πτυχές του εαυτού μας. Είναι μια πράξη αγάπης προς τον εαυτό μας, μια διαδικασία που μας δίνει την ελευθερία να διαμορφώσουμε τη ζωή μας σύμφωνα με τις επιθυμίες μας, να ζήσουμε με αυθεντικότητα και να αγαπήσουμε τη ζωή με όλη της την πολυπλοκότητα.

Τελικά, η αποδοχή της αλλαγής είναι μια πράξη θάρρους και αγάπης. Το να πιστέψουμε στη δική μας δύναμη για αλλαγή, να αποδεχτούμε όλα μας τα συναισθήματα και να αγκαλιάσουμε τις πτυχές μας που διψούν να αναγνωριστούν, μας επιτρέπει να ζήσουμε με πληρότητα και ελευθερία. Η αλλαγή δεν είναι προδοσία του εαυτού μας, αλλά η μεγαλύτερη μορφή αποδοχής και αγάπης προς αυτόν, η αποδοχή της ελευθερίας μας να είμαστε αληθινοί, δημιουργικοί και γεμάτοι ζωή.

« Είπε ότι τα άρχισε με φόβο και τρόμο,
Είπα: «Ω, έχω αρκετό και φόβο και τρόμο»
Και αυτός είπε: «Τότε θα τα καταφέρεις»
A. Gilchrist

Αγγελική Μπολουδάκη – Ειδικός Ψυχικής Υγείας