H Γυναίκα της Ψυχής δίνει στο μυαλό της γυναίκας νέα ζωή, της δίνει για άλλη φορά τη δυνατότητα να ενεργεί για λογαριασμό της

Το παιδί περιστοιχίζεται από ανθρώπους που δεν νοιάζονται Εάν ζεις κι εσύ κοντά τους, μάζεψε τα και φύγε. Το περιβάλλον δεν εκτιμάει καθόλου αυτό που έχει το παιδί, τις μικρές φωτίτσες σε ραβδάκια – την αρχή, δηλαδή, κάθε δημιουργικής ικανότητας. Εάν βιώνεις το ίδιο αδιέξοδο, φύγε τρέχοντας. Στο παραμύθι το κορίτσι βρίσκεται σε μια ψυχική κατάσταση στην οποία διαθέτει λιγοστές επιλογές. Έχει παραιτηθεί κι έχει πάρει απόφαση ότι αυτή είναι η “θέση” της στη ζωή. Εάν σου έχει συμβεί το ίδιο, ξε-παραιτήσου και δείξε ποια είσαι ρίχνοντας και μερικές κλωτσιές. Όταν στριμώχνεται η Άγρια Γυναίκα, δεν υποτάσσεται, αλλά βγαίνει μπροστά έτοιμη να δώσει μάχη με όλα τα μέσα.

Τι έπρεπε να κάνει το Κοριτσάκι με τα σπίρτα; Εάν το ένστικτό της παρέμενε άθιχτο, θα είχε πολλές επιλογές. Να πάει σε άλλη πόλη, να γλιστρήσει σε ένα βαγόνι τρένου, να μπει λαθραία σε μια αποθήκη με κάρβουνο. Η Άγρια Γυναίκα θα γνώριζε τι πρέπει να κάνει μετά. Αλλά το Κοριτσάκι με τα σπίρτα έχει ξεχάσει την Άγρια Γυναίκα. Το μικρό άγριο παιδί ξεπαγιάζει, κι ό,τι απομένει είναι ένα πρόσωπο υπνωτισμένο.

Η παρουσία ανθρώπων, με σάρκα και οστά, που μας φέρονται ζεστά, που επιδοκιμάζουν και επαινούν τη δημιουργικότητά μας είναι καθοριστικής σημασίας για τη ροή της δημιουργικής ζωής. Αλλιώτικα παγώνουμε. Η τροφοδότηση, σαν πολυφωνική χορωδία από εσωτερικές και εξωτερικές φωνές, διακρίνει την κατάσταση της ύπαρξής μας, την ενθαρρύνει και, εάν είναι απαραίτητο, της προσφέρει ανακούφιση. Δεν μπορώ να πω με σιγουριά πόσους φίλους χρειαζόμαστε, αλλά σίγουρα έναν δύο που να θεωρούν ότι τα χαρίσματά μας, τα οποιαδήποτε χαρίσματα, είναι το μάνα εξ ουρανού. Κάθε γυναίκα δικαιούται μια χορωδία που να της ψέλνει ύμνους.

Οι γυναίκες που μένουν έξω, στην παγωνιά, συνήθως περνούν τη ζωή τους με φαντασιώσεις αντί με πράξεις. Τέτοιου τύπου φαντασιώσεις είναι το μεγαλύτερο αναισθητικό. Ξέρω γυναίκες με το χάρισμα της ωραίας φωνής. Ξέρω άλλες, γεννημένες αφηγήτριες, που κάθε γνωστή λέξη όταν βγαίνει από το στόμα τους έχει νέα μορφή και φίνο σχήμα. Όμως είναι όλες τους απομονωμένες ή νιώθουν με έναν τρόπο περιθωριοποιημένες. Είναι ντροπαλές, και συχνά πίσω από αυτό το χαρακτηριστικό κρύβεται ένας καταπιεσμένος άνιμους. Νιώθουν λιγοστή ή καθόλου υποστήριξη από τον εσωτερικό τους κόσμο, από τους φίλους, την οικογένεια, την κοινότητα.

Για να μην γίνεις το Κοριτσάκι με τα σπίρτα, πρέπει να κάνεις κάτι πολύ σημαντικό: Να μην αφιερώνεις χρόνο σε όσους δεν υποστηρίζουν το έργο σου και τη ζωή σου. Σκληρό αλλά αληθινό. Αλλιώς θα ντυθείς τα κουρέλια της μικρής με τα σπίρτα και θα εξαναγκαστείς να ζήσεις μισερή ζωή, που παγώνει τη σκέψη, τις ελπίδες, τα χαρίσματα, τα γραπτά, τη μουσική, το σχέδιο και τον χορό.

Η ζεστασιά θα έπρεπε να είναι το πρώτο ζητούμενο για το Κοριτσάκι με τα σπίρτα. Αλλά στο παραμύθι δεν ήταν. Αντ’ αυτού προσπαθούσε να πουλήσει τα σπίρτα της, την πηγή της ζεστασιάς, στερώντας έτσι τη θηλυκή συνθήκη της από μεγαλύτερη ζεστασιά, περισσότερο πλούτο, μεγαλύτερη σοφία, περισσότερες προοπτικές ανάπτυξης.

Η ζεστασιά, η θαλπωρή είναι ένα μυστήριο. Με έναν τρόπο μας θεραπεύει και μας γεννάει. Χαλαρώνει ό,τι είναι υπερβολικά σφιγμένο, διευκολύνει τη ροή, τη θαυμαστή ορμής της ύπαρξης, την παρθενική πτήση των νέων ιδεών. Ό,τι κι αν είναι, η ζεστασιά μάς έλκει κοντά της, όλο και πιο κοντά της.

Το Κοριτσάκι με τα σπίρτα δεν βρίσκεται σε περιβάλλον όπου μπορεί να ανθίσει. Απουσιάζει η ζεστασιά, η ευγένεια, η καύσιμη ύλη. Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε στη θέση της; Πρώτα από όλα, να μη διασκεδάζουμε στη φαντασιακή χώρα που χτίζει το κορίτσι ανάβοντας τα σπίρτα του. Υπάρχουν τρία είδη φαντασίωσης. Το πρώτο είναι η φαντασίωση της ευχαρίστησης. Είναι ένα είδος παγωτού για το μυαλό και σχετίζεται μόνο με την ευχαρίστηση, πχ με την ονειροπόληση. Το δεύτερο είδος φαντασίωσης είναι η εσκεμμένη δημιουργία εικόνων στο μυαλό μας. Αυτού του είδους η φαντασίωση είναι σαν σύσκεψη στρατηγικού σχεδιασμού. Μπορεί να γίνει το όχημα που θα μας οδηγήσει κατευθείαν στη δράση. Όλες οι επιτυχίες – όσον αφορά την ψυχολογία, το πνεύμα, το χρήμα και τη δημιουργικότητα – αρχίζουν με μια φαντασίωση τέτοιας φύσης. Κι έπειτα υπάρχει ένα τρίτο είδος φαντασίωσης, το είδος εκείνο που κάνει τα πάντα να παύουν. Αυτό το είδος φαντασίωσης δεν μας αφήνει να αναλάβουμε δράση την κρίσιμη ώρα.

Δυστυχώς αυτού του είδους τη φαντασίωση καλλιεργεί το Κοριτσάκι με τα σπίρτα, τη φαντασίωση που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα, αλλά με την αίσθηση ότι τίποτα δεν μπορεί να γίνει ή ότι η δυσκολία ενός πράγματος είναι τέτοια, που το καλύτερο είναι να βυθιστούμε στην απραξία. (…) Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να χάσουμε τον στόχο μας, να χάσουμε το επίκεντρο του ενδιαφέροντός μας.

Τι μπορεί να ανατρέψει αυτή την κατάσταση και να αποκαταστήσει την αυτοεκτίμηση και την εκτίμηση του ψυχικού μας κόσμου; Ασφαλώς κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό που είχε το Κοριτσάκι με τα σπίρτα. Πρέπει να μεταφέρουμε τις ιδέες μας εκεί όπου θα βρουν στήριξη. Αυτό είναι ένα τεράστιο πρώτο βήμα, που σχετίζεται με την επικέντρωση στον στόχο: Να βρούμε τροφοδότη. Ελάχιστες μπορούμε να δημιουργήσουμε χωρίς καμία βοήθεια. Έχουμε ανάγκη από κάθε αγγελικά φιλικό χτυπηματάκι στην πλάτη μας.

Όλες έχουμε περίφημες ιδέες. “Θα ζωγραφίσω αυτόν τον τοίχο με το αγαπημένο μου χρώμα”, ¨Θα επιστρέψω στα θρανία”, “θα πουλήσω το σπίτι μου και θα ταξιδέψω” (…)

Αυτού του είδους τα σχέδια χρειάζονται τροφοδότηση, ζωτική υποστήριξη από ζεστούς ανθρώπους. Το Κοριτσάκι με τα σπίρτα έχει γίνει άθυρμα. Όπως λέει η παλιά λαϊκή μπαλάντα, έμεινε στον πάτο για τόσο πολύ, ώστε θεωρεί τον πάτο αφρό. Στη θέση της καμία δεν μπορεί να ανθίσει. Το ζητούμενο είναι λοιπόν να μπούμε σε μια κατάσταση όπου, σαν τα δέντρα και τα φυτά, να μπορούμε να στρεφόμαστε προς τον ήλιο – προς ένα υπαρκτό ήλιο, ωστόσο. Για να το πετύχουμε αυτό, πρέπει να προχωράμε διαρκώς, όχι να μένουμε εκεί που βρισκόμαστε. Να κάνουμε κάτι που θα φέρει μια ορισμένη αλλαγή. Εάν μείνουμε αδρανείς, θα βρεθούμε ξανά στον δρόμο να πουλάμε σπίρτα.

Οι φίλοι που μας αγαπάνε και στηρίζουν τη δημιουργική μας ζωή είναι οι καλύτεροι ήλιοι. Μια γυναίκα στερημένη από φίλους, ακριβώς όπως το Κοριτσάκι με τα σπίρτα, παγώνει, άλλοτε από αγωνία και άλλοτε από θυμό. Μπορεί επίσης μια γυναίκα να έχει φίλους, αλλά οι φίλοι της να μην είναι ήλιοι. Μπορεί να την παρηγορούν, αλλά να μην την πληροφορούν για την κατάστασή της, που επιδεινώνεται διαρκώς. Άλλο παρηγοριά και άλλο, εντελώς άλλο, τροφοδότηση. Η τροφοδότηση βοηθάει να βρισκόμαστε σε διαρκή κίνηση Είναι τα Ψυχικά μας… κορνφλέικς.

Η διαφορά μεταξύ παρηγοριάς και τροφοδότησης είναι η εξής: Εάν ένα φυτό είναι άρρωστο επειδή το έχουμε βάλει να μεγαλώνει σε ένα σκοτεινό ντουλάπι και κάθε μέρα πάμε και του λέμε καθησυχαστικά λόγια, αυτό είναι παρηγοριά. Αν πάρουμε το φυτό και το βγάλουμε από το ντουλάπι και το βάλουμε στον ήλιο, το ποτίσουμε και μετά του μιλήσουμε, αυτό είναι τροφοδότηση.

Μια γυναίκα που έχει ξεπαγιάσει χωρίς τροφοδότηση έχει την τάση να στρέφεται σε ονειροπολήσεις. “Τι θα γινόταν εαν…” Αλλά ακόμα και μέσα σε τέτοια παγωνιά, ειδικά μέσα σε τόση παγωνιά, πρέπει να αρνηθεί την παρηγοριά των φαντασιώσεων. Η φαντασίωση θα τη σκοτώσει στα σίγουρα. Όλες ξέρουμε από φονικές φαντασιώσεις: “Μια μέρα θα…” “Αν είχα τουλάχιστον…” “Θα αλλάξει…” “Εαν μάθω να ελέγχω τον εαυτό μου…” Όταν νιώσω έτοιμη, όταν θα έχω αρκετό τάδε και τάδε, όταν μεγαλώσουν τα παιδιά, όταν νιώσω πιο σίγουρη, όταν βρω κάποιον άλλον, αμέσως μόλις…” και τα λοιπά και τα λοιπά.

(…)

Βλέπουμε το Κοριτσάκι με τα σπίρτα να κάνει μια κάποια ανταλλαγή, μια κακιά σχεδιασμένη εμπορική συναλλαγή, κατά την οποία πουλάει τα σπίρτα της, το μόνο πράγμα που έχει στην κατοχή της και που ίσως την κρατήσει ζεστή. Όταν εσωτερικά ζούμε αποκομμένες από τη θρεπτική αγάπη της άγριας μητέρας, εξωτερικά είναι σαν να βρισκόμαστε συνεχώς σε δίαιτα, τόσο σκληρή, που μόλις και μετά βίας επιβιώνουμε. Το εγώ ίσα που τα φέρνει βόλτα, ίσα που βρίσκει την ελαχιστότατη τροφή από το εξωτερικό περιβάλλον, και κάθε νύχτα ξαναγυρίζει στο σημείο απ’ όπου ξεκίνησε, πάλι και πάλι. Εκεί κοιμάται εξουθενωμένο.

Το εγώ δεν μπορεί να αφυπνιστεί σε μια ζωή με μέλλον, επειδή η διαλυμένη του ζωή είναι το αγκίστρι απ’ όπου κρέμεται καθημερινά. Στις τελετές μύησης, οι μυούμενες περνούσαν μεγάλο διάστημα σε δύσκολες συνθήκες, για να μάθουν να αποκόβονται από κάθε ευκολία και εφησυχασμό. Σαν σε τελετουργικό πέρασμα, το εγώ θα καταλήξει έτσι σε ένα συμπέρασμα, και θα αναδυθεί μια γυναίκα “λειασμένη”, ικανή να ζήσει μια αναγεννημένη και σοφή πνευματική και δημιουργική ζωή. Θα μπορούσαμε, κατ’ αναλογία, να παρομοιάσουμε την κατάσταση του Κοριτσιού με τα σπίρτα με μια μύηση που έχει πάει στραβά. Οι εχθρικές συνθήκες δεν διευκολύνουν την εμβάθυνση, παρά μόνο τον αφανισμό. Ας επιλέξουμε έναν άλλο τόπο, ένα άλλο περιβάλλον με άλλη στήριξη και καθοδήγηση.

Για τη γυναίκα υπάρχουν μυητικά αρχέτυπα, τα οποία αναδύονταν από την εσωτερική ψυχολογική κατάσταση και το σώμα της: η γέννα είναι το ένα, η δύναμη του αίματος είναι το άλλο, και επίσης η ερωτική συνθήκη και η αγάπη που θρέφει. Η ευλογία από πρόσωπα που τα έχει σε υπόληψη, η βαθιά και υποστηρικτική μαθητεία κοντά σε μια γηραιότερη αποτελούν μυήσεις έντονες, με ιδιαίτερες εντάσεις και αναστάσεις.

Θα λέγαμε ότι το Κοριτσάκι με τα σπίρτα πλησίασε πολύ κοντά, κι όμως παρέμεινε μακριά από το μεταβατικό στάδιο της κίνησης και της δράσης, που θα είχε ολοκληρώσει τη μύηση. Ενώ είχε τα υλικά για να βιώσει μια μύηση στη σκληρή ζωή της, δεν υπήρξε κανείς μέσα της ή έξω της που να σταθεί οδηγός σε αυτή την Ψυχική διαδικασία.

Η παγωνιά σημαίνει το τέλος κάθε σχέσης. Αν θέλεις να σκοτώσεις κάτι, απλώς κράτα ψυχρή στάση απέναντί του. Όταν το συναίσθημά μας παγώνει, δεν μπορούμε να σκεφτούμε, να ενεργήσουμε, να σχετιστούμε. Αν θέλουμε να απαλλαγούμε από ένα συναίσθημα ή από ένα πρόσωπο, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να τα αγνοήσουμε, να τα αποθαρρύνουμε, να τα βγάλουμε εκτός, να αλλάζουμε δρόμο μόνο και μόνο για να μην ακούμε τη φωνή τους ή να μην πέφτει η ματιά μας πάνω τους.

Το κοριτσάκι με τα σπίρτα πλανιέται στους δρόμους και παρακαλεί τους περαστικούς να της αγοράσουν τα σπίρτα. Αυτή η σκηνή δείχνει κάτι εντελώς συνταρακτικό όσον αφορά στις γυναίκες με πληγωμένο ένστικτο. Δίνουν το φως τους με ελάχιστο αντίτιμο. Εδώ, οι φωτίτσες πάνω στα ξύλινα ραβδάκια είναι σαν το φωτισμένο κρανίο πάνω στο ξύλο στην ιστορία της Βασίλισσας. Αντιπροσωπεύουν τη σοφία και, κυρίως, φωτίζουν την επίγνωση, κάνουν το σκοτάδι φως, ανάβουν ό,τι κάηκε κι έσβησε. Η φωτιά είναι το κυριότερο σύμβολο αναζωογόνησης της Ψυχής.

Το Κοριτσάκι με τα σπίρτα έχει βρεθεί σε μεγάλη ανάγκη και παρακαλάει να της δοθεί βοήθεια, ωστόσο η ίδια ανταλλάσσει ένα πράγμα πολύ μεγαλύτερης αξίας με πενταροδεκάρες. Είτε αυτή “η μεγάλη αξία που ανταλλάσσεται με κάτι μικρότερης αξίας” βρίσκεται μέσα μας είτε στις συναλλαγές μας με τον εξωτερικό κόσμο, το αποτέλεσμα είναι ίδιο: απώλεια ενέργειας. Τότε μια γυναίκα δεν μπορεί πια να ανταποκριθεί στις ανάγκες της. Μέσα της αυτό που θέλει να ζήσει παρακαλάει για ζωή, αλλά δεν εισακούγεται. Στο παραμύθι, το κορίτσι, σαν τη Σοφία, το ελληνικό πνεύμα της σύνεσης, παίρνει το φως από την άβυσσο, αλλά το ξεπουλάει σπασμωδικά σε μια άχρηστη φαντασίωση. Κακοί εραστές, ανάλγητα αφεντικά, καταστάσεις εκμετάλλευσης, δόλια συμπλέγματα όλων των ειδών δελεάζουν μια γυναίκα σε τέτοιες επιλογές.

Όταν το κοριτσάκι με τα σπίρτα αποφασίζει να κάψει όλα τα σπίρτα της, χρησιμοποιεί τους πόρους της για να φαντασιωθεί, αντί για να δράσει. Η ενέργειά της ξοδεύεται σε κάτι πρόσκαιρο. Αυτή η στάση μπορεί να φανεί ξεκάθαρα στη ζωή μιας γυναίκας. Π.χ. αποφασίζει να πάει στο κολέγιο, αλλά της παίρνει τρία χρόνια για να αποφασίσει σε ποιο. Θέλει να ζωγραφίσει μια σειρά από πίνακες, αλλά επειδή δεν έχει μέρος να τος κρεμάσει και να τους εκθέσει, δεν βάζει τη ζωγραφική στις προτεραιότητές της. Θέλει να κάνει το ένα και το άλλο, όμως δεν βρίσκει χρόνο να το μάθει, να αναπτύξει την ευαισθησία ή τη δεξιότητα ώστε να το κάνει καλά. Έχει γεμίσει δέκα σημειωματάρια με τα όνειρά της, αλλά αγκιστρωμένη στη γοητεία της ερμηνείας τους, δεν μπορεί να κάνει πράξη τα μηνύματα που της δίνουν. Γνωρίζει ότι πρέπει να φύγει, να έρθει, να ξεκινήσει, να σταματήσει, αλλά δεν το κάνει.

Πλέον καταλαβαίνουμε γιατί. Οταν μια γυναίκα έχει παγωμένο συναίσθημα, όταν δεν μπορεί να νιώσει τον ίδιο της τον εαυτό, όταν το αίμα της, το πάθος της δεν φτάνουν πλέον στις εσχατιές της Ψυχής της, τότε είναι απελπισμένη και η φαντασίωση της προξενεί πολύ μεγαλύτερη ευχαρίστηση από ό,τι  άλλο. Οι φωτίτσες από τα μικρά της σπίρτα, επειδή δεν έχουν πια ξύλο να κάψουν, καίνε την Ψυχή, λες και πρόκειται για ένα τεράστιο ξερό κούτσουρο. Τότε η Ψυχή αρχίζει να κοροιδεύει τον εαυτό της: Ζει πλέον στη φωτιά της φαντασίωσης, με όλες τις επιθυμίες πραγματωμένες. Αυτού του είδους η φαντασίωση είναι σαν το ψέμα: Εάν το λες αρκετά συχνά, αρχίζεις κι εσύ η ίδια να το πιστεύεις.

Η αγωνία της μεταλλαγής, όπου τα προβλήματα χάνουν το βάρος τους, χάρη σε ενθουσιωδώς φαντασιακές και ανέφικτες λύσεις ή χάρη σε κάπως ευτυχέστερες στιγμές, δεν προσβάλλει μόνο τις γυναίκες, είναι το κυριότερο πρόσκομμα για όλους τους ανθρώπους. Η σόμπα στη φαντασίωση του Κοριτσιού με τα σπίρτα αντιπροσωπεύει τις ζεστές σκέψεις. Επίσης, συμβολίζει το κέντρο, την καρδιά, την εστία. Δείχνει ότι η φαντασίωση του κοριτσιού αφορά τον αληθινό της εαυτό, την καρδιά της Ψυχής, τη θαλπωρή ενός εσωτερικού σπιτιού.

Όμως ξαφνικά η σόμπα σβήνει Το Κοριτσάκι με τα σπίρτα, όπως όλες οι γυναίκες σε ανάλογη δεινή Ψυχική κατάσταση, βρίσκεται στο παγωμένο χιόνι και πάλι. Φαντασιώσεις τέτοιου είδους είναι σύντομες, αλλά καταστροφικές. Τρέφονται αποκλειστικά από την ενέργειά μας. Ακόμα κι αν μια γυναίκα τις χρησιμοποιήσει για να ζεσταθεί, σύντομα θα ξαναβρεθεί στο τσουχτερό κρύο.

Το Κοριτσάκι ανάβει κι άλλα σπίρτα. Κάθε φαντασίωση καίγεται και το παιδί ξαναβρίσκεται στο χιόνι και στο δριμύ ψύχος. Όταν η ψυχή παγώνει, η γυναίκα στρέφεται στον εαυτό της, και σε κανέναν άλλο. Ανάβει και το τρίτο σπίρτο. Να ο μαγικός αριθμός των παραμυθιών, το σημείο όπου κάτι καινούργιο συμβαίνει ξαφνικά. Αλλά σε αυτή την περίπτωση, επειδή η φαντασίωση έχει καταστείλει κάθε δράση, τίποτα νέο δεν συμβαίνει.

Το ειρωνικό στοιχείο της ιστορίας είναι το Χριστουγεννιάτικο δέντρο, σύμβολο της αιώνιας ζωής, της αειθαλούς βλάστησης. Θα λέγαμε ότι ένα τέτοιο σύμβολο θα μπορούσε να αποβεί σωτήριο για το κορίτσι: η ιδέα της ψυχής τη Ψυχής, της αειθαλούς, της αεί αυξανόμενης, της αεικίνητης. Όμως το δωμάτιο όπου βρίσκεται το δέντρο δεν έχει ταβάνι, άρα η έννοια της ζωής δεν εμπεριέχεται στην Ψυχή. Η σαγήνη έχει αρπάξει το κορίτσι και το κρατάει γερά.

(…)

-“Εντάξει, μωρέ, το αντέχω”-, ο ύπνος της απάρνησης- “Απλά, κοιτάω αλλού”. Είναι ο ύπνος μιας κακόβουλης φαντασίωσης, κατά την οποία ελπίζουμε ότι όλα τα μαρτύριά μας θα εξαφανιστούν με τρόπο μαγικό.

Έχει αποδειχθεί ότι όταν η λίμπιντο ή η ενέργεια φθίνει αγγίζοντας τα όρια του αφανισμού, εμφανίζονται αναπαραστάσεις της φύσης της ζωής/θανάτου/ζωής, που εδώ τις εκπροσωπεί η γιαγιά του κοριτσιού Η γιαγιά καταφθάνει όταν κάτι πεθαίνει, για να επωάσει την ψυχή, που αφήνει πίσω το περίβλημά της, και για να τη φροντίσει μέχρι να μπορέσει να αναγεννηθεί

Τέτοια ευλογία λαμβάνει η Ψυχή μας. Ακόμα και σε ένα τόσο σκληρό τέλος όσο του Κοριτσιού με τα σπίρτα, διαφαίνεται μια ακτίνα φωτός. Βλέποντας τη δυστυχία και την πίεση που ξεχείλισαν, το χρονικό περιθώριο που τελειώνει, η Άγρια Γυναίκα της Ψυχής δίνει στο μυαλό της γυναίκας νέα ζωή, της δίνει για άλλη φορά τη δυνατότητα να ενεργεί για λογαριασμό της.

CLARISSA PINKOLA ESTES, Γυναίκες που τρέχουν με τους λύκους, κέλευθος