Αγαπητή Μητέρα,
Λέγεται συχνά πως «ο πρωτότοκος γιος είναι η αντρική εκδοχή της μητέρας του». Μια φράση που αγγίζει κάτι πιο βαθύ από απλή ομοιότητα: την ψυχική σύνδεση, την ασυνείδητη ταύτιση, και την πολύπλοκη δυναμική που μπορεί να αναπτυχθεί ανάμεσα στη μητέρα και τον πρώτο της γιο.
Ο πρωτότοκος γιος δεν είναι απλώς το πρώτο παιδί. Είναι ο πρώτος «άλλος» που έρχεται στον κόσμο μέσα από το σώμα σου και συχνά καθρεφτίζει —όχι πάντα συνειδητά— πλευρές δικές σου: τον συναισθηματικό σου κόσμο, τις ανάγκες, τις απωθημένες σου προσδοκίες, αλλά και τη δύναμη που έχεις να αγαπάς άνευ όρων.
Σε πολλές περιπτώσεις, ειδικά αν η σχέση είναι πολύ στενή ή απορροφητική, η μητέρα μπορεί ασυνείδητα να «πλάθει» τον γιο της με δικά της ψυχικά υλικά. Τότε, ο γιος δεν μεγαλώνει μόνο με τη φροντίδα της, αλλά και με την εικόνα της ως πρότυπο ταυτότητας — όχι μόνο ως μητέρα, αλλά ως άνθρωπο.
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η φράση «η αντρική της εκδοχή» αποκτά ψυχοδυναμικό νόημα: ο γιος γίνεται φορέας της εσωτερικής της εμπειρίας, της αντίληψής της για τον κόσμο, της ικανότητάς της να σχετίζεται, ακόμη και του τρόπου που αγάπησε — ή δεν αγάπησε — τον εαυτό της.
Αυτό δεν είναι κακό. Είναι αναπόφευκτο, σε έναν βαθμό.
Αλλά έχει σημασία να αναγνωρίζεται.
Γιατί κάθε παιδί —και κάθε γιος— έχει βαθιά ανάγκη για διαφοροποίηση. Να μην είναι μόνο αντανάκλαση, αλλά και ξεχωριστή οντότητα. Να αγαπιέται όχι επειδή «μοιάζει με εσένα», αλλά επειδή είναι εκείνος.
Στη σχέση μητέρας και πρωτότοκου γιου η πιο τρυφερή πρόκληση είναι ο αποχωρισμός: το να μπορεί η μητέρα να αφήσει χώρο ώστε ο γιος να αυτονομηθεί συναισθηματικά και να διαμορφώσει την προσωπική του ταυτότητα, χωρίς ενοχές ή αόρατους δεσμούς.
Κάθε φορά που τον αφήνεις να απομακρυνθεί, να διαφωνήσει, να είναι διαφορετικός — τον βοηθάς να είναι πιο δικός του. Και εκεί, ίσως για πρώτη φορά, δεν θα είναι πια η αντρική σου εκδοχή, αλλά ένας άντρας που σε φέρει μέσα του, χωρίς να σε συγχέει με τον εαυτό του.
Αν λοιπόν κρατάς αυτή τη φράση μέσα σου, κράτα την σαν στοχασμό — όχι σαν πεπρωμένο.
Ο πρωτότοκος γιος μπορεί να είναι η αντρική σου εκδοχή — αλλά μπορεί και να γίνει κάτι περισσότερο: μια ελεύθερη συνέχεια, όχι μια προέκταση.
Αγγελική Μπολουδάκη
