Υπάρχουν φορές που οι άνθρωποι δεν βλέπουν πραγματικά τον άλλον, δεν τον αντικρίζουν ως ξεχωριστή ύπαρξη με τη δική του αλήθεια, αλλά μέσα από τον φακό των δικών τους προβολών. Είναι σαν να βάζουν μπροστά του ένα «φίλτρο», είτε αρνητικό είτε εξιδανικευμένο, και να τον αντιμετωπίζουν όχι για αυτό που είναι, αλλά για αυτό που εκείνοι έχουν ανάγκη να δουν.
Όταν κάποιος σε βλέπει μέσα από ένα αρνητικό φίλτρο, μπορεί να προβάλλει πάνω σου φόβους, ανασφάλειες ή πληγές του παρελθόντος. Σε ερμηνεύει με καχυποψία, με αυστηρότητα ή με υπερβολική κριτική, σαν να κουβαλάς εσύ τα λάθη άλλων ανθρώπων που τον έχουν πληγώσει. Έτσι, η σχέση μαζί σου γίνεται καθρέφτης των δικών του εσωτερικών συγκρούσεων, όχι ουσιαστικό άγγιγμα.
Από την άλλη, όταν σε βλέπει μέσα από ένα εξιδανικευμένο φίλτρο, μπορεί να προβάλλει πάνω σου τις ανεκπλήρωτες επιθυμίες του, τα όνειρα και τις ελλείψεις του. Σε ανεβάζει σε ένα βάθρο που ίσως δεν μπορείς ούτε θέλεις να κρατήσεις. Σε αγαπά όχι για αυτό που είσαι, αλλά για αυτό που φαντάζεται ότι είσαι – και όταν το πέπλο σπάσει, συνήθως ακολουθεί απογοήτευση.
Και στις δύο περιπτώσεις, δεν υπάρχει αληθινή συνάντηση. Υπάρχει μια προσπάθεια σύνδεσης που, στην πραγματικότητα, είναι ένας διάλογος με τον ίδιο τους τον εαυτό. Οι προβολές γίνονται ο τρόπος με τον οποίο σχετίζονται με τον κόσμο, ο μηχανισμός με τον οποίο αντέχουν τις εσωτερικές τους εντάσεις.
Η πραγματική συνάντηση όμως συμβαίνει αλλιώς: όταν μπορείς να αφήσεις τις προβολές σου στην άκρη και να δεις τον άλλον με καθαρό βλέμμα, να τον δεχτείς ως έναν άνθρωπο διαφορετικό από εσένα, με τα δικά του φώτα και σκιές. Εκεί αρχίζει η αυθεντική σχέση – όχι μέσα από τον καθρέφτη της ψυχής σου, αλλά μέσα από την αλήθεια της παρουσίας του άλλου.
Σημάδια ότι κάποιος σε βλέπει μέσα από τις προβολές του
-
Σε «ξέρει» πριν σε γνωρίσει: Έχει έτοιμη μια εικόνα για σένα – είτε θετική είτε αρνητική – χωρίς να έχει ακόμα δει ποιος/ποια πραγματικά είσαι.
-
Αντιδρά υπερβολικά: Μικρά πράγματα που κάνεις προκαλούν δυσανάλογες αντιδράσεις (π.χ. υπερβολικός θυμός ή υπερβολικός ενθουσιασμός). Αυτό δείχνει πως δεν αντιδρά σε εσένα, αλλά σε κάτι που κουβαλάει μέσα του.
-
Δεν αντέχει τις αποχρώσεις: Σκέφτεται σε άσπρο-μαύρο. Είσαι είτε «ιδανικός/ή» είτε «κακός/ή». Όταν φανεί μια σου αδυναμία, η εικόνα του για σένα καταρρέει.
-
Δεν σε ρωτάει, υποθέτει: Αντί να θέλει να μάθει πώς νιώθεις ή τι σκέφτεσαι, βγάζει συμπεράσματα και σου αποδίδει προθέσεις.
-
Επαναλαμβάνει μοτίβα: Αντιμετωπίζει εσένα όπως αντιμετώπιζε πρόσωπα από το παρελθόν του (γονείς, πρώην σχέσεις κ.λπ.), σαν να συνεχίζει μια παλιά ιστορία με νέο «πρωταγωνιστή».
Σημάδια αυθεντικής σχέσης
-
Σε ρωτάει και σε ακούει: Θέλει πραγματικά να σε γνωρίσει, δεν συμπληρώνει τα κενά με φαντασία.
-
Αντέχει τη διαφορετικότητά σου: Δεν τον τρομάζουν οι διαφορές ή οι αδυναμίες σου· δεν σε εξιδανικεύει, ούτε σε μειώνει.
-
Αλλάζει άποψη όταν μαθαίνει: Αντί να μένει κολλημένος στην εικόνα του, είναι πρόθυμος να την αναθεωρήσει όταν βλέπει νέα πράγματα σε σένα.
-
Σου δίνει χώρο: Δεν σε «καταπίνει» ούτε σε κάνει προέκταση του εαυτού του. Σέβεται την αυτονομία σου.
-
Υπάρχει αίσθηση ηρεμίας: Ακόμη κι αν υπάρχουν διαφωνίες, νιώθεις ότι μπορείς να είσαι ο εαυτός σου χωρίς να φοβάσαι την απόρριψη ή την εξιδανίκευση.
Ένας πρακτικός τρόπος να καταλάβεις: Δείξε ένα κομμάτι του εαυτού σου που δεν ταιριάζει στην εικόνα που πιστεύεις ότι έχουν για σένα. Δες πώς αντιδρούν:
-
Αν η αντίδραση είναι θυμός, απογοήτευση ή απόσυρση, μάλλον έβλεπαν την προβολή τους, όχι εσένα.
-
Αν η αντίδραση είναι αποδοχή ή περιέργεια («δεν το περίμενα, αλλά θέλω να σε ακούσω»), υπάρχει χώρος για αυθεντική σχέση
Αγγελική Μπολουδάκη