Μεγαλώνοντας με έναν γονιό που δεν ενηλικιώθηκε ποτέ: Οι αόρατες συνέπειες για το παιδί και τον μελλοντικό ενήλικα

👶 Η γονεϊκότητα και η ανωριμότητα
Η γονεϊκότητα είναι μια σχέση που απαιτεί σταθερότητα, υπευθυνότητα και ωριμότητα. Όταν, όμως, ο γονιός αντιδρά με παιδικό τρόπο – παρορμητικά, εγωκεντρικά, με μικρή ικανότητα να διαχειριστεί τα συναισθήματά του – τότε το παιδί δεν μεγαλώνει σε ένα ασφαλές και σταθερό περιβάλλον. Αυτό έχει συνέπειες που συχνά δεν φαίνονται αμέσως, αλλά αφήνουν βαθιά αποτυπώματα στην ψυχή.

🧸 Επιπτώσεις στο παιδί

🔹 Ασφάλεια και σταθερότητα
Το παιδί μπορεί να νιώθει ανασφάλεια, γιατί ο γονιός δεν προσφέρει σταθερότητα, όρια και καθοδήγηση.
Μπορεί να μεγαλώσει με αίσθημα ότι «πρέπει το ίδιο να φροντίζει τον γονιό» (γονεοποίηση).

🔹 Διαχείριση συναισθημάτων
Το παιδί δεν μαθαίνει υγιείς στρατηγικές αυτορρύθμισης, αφού ο γονιός δίνει παράδειγμα ανώριμων ή υπερβολικών αντιδράσεων.
Μπορεί να μπερδεύεται για το τι είναι φυσιολογικό και τι όχι στις σχέσεις.

🔹 Αυτοεκτίμηση
Όταν ο γονιός δεν ανταποκρίνεται με συνέπεια και υπευθυνότητα, το παιδί μπορεί να αναπτύξει χαμηλή αυτοεκτίμηση ή αίσθημα ότι «δεν αξίζει φροντίδα».

🔹 Ρόλοι στην οικογένεια
Συχνά το παιδί αναγκάζεται να πάρει ρόλο ώριμου/υπεύθυνου, δηλαδή να γίνει “γονιός του γονιού”. Αυτό είναι βαρύ φορτίο για την παιδική ψυχή.

🌱 Επιπτώσεις στην ενήλικη ζωή

🔹 Δυσκολίες στις σχέσεις
Ενήλικες που μεγάλωσαν έτσι μπορεί να δυσκολεύονται να εμπιστευτούν ή να βάλουν όρια.
Συχνά προσελκύουν συντρόφους που επαναλαμβάνουν το ίδιο μοτίβο ανωριμότητας.

🔹 Άγχος και ανασφάλεια
Η έλλειψη σταθερότητας στην παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο άγχος ή υπερεγρήγορση.

🔹 Γονεϊκότητα
Μπορεί είτε να επαναλάβουν το μοτίβο (να λειτουργούν κι αυτοί με παιδικές αντιδράσεις), είτε να προσπαθούν υπερβολικά να γίνουν «τέλειοι» γονείς για να μην κάνουν τα ίδια λάθη.

🔹 Αυτοεικόνα
Το εσωτερικευμένο μήνυμα ότι «πρέπει να φροντίζω τους άλλους» ή ότι «οι ανάγκες μου δεν έχουν σημασία» μπορεί να δυσκολεύει την ανάπτυξη υγιούς ταυτότητας.

💡 Η σημασία της αναγνώρισης
Η αναγνώριση αυτής της πραγματικότητας είναι το πρώτο βήμα. Μέσα από την αυτογνωσία, τη θεραπεία και την ανάπτυξη υγιών σχέσεων, μπορεί κάποιος ή κάποια να θεραπεύσει τις παλιές πληγές και να μάθει ότι έχει δικαίωμα να εκφράζει τις ανάγκες του, να βάζει όρια και να αγαπά τον εαυτό του.

🌸 Παιδική εμπειρία και ενηλικίωση
Πολλά παιδιά μεγαλώνουν έτσι, σιωπηλά, πιστεύοντας ότι η εμπειρία τους είναι «φυσιολογική». Αυτά τα παιδιά, που αργότερα γίνονται ενήλικες, είτε φέρονται με τον ίδιο τρόπο στους άλλους – απαιτητικά, εγωκεντρικά, άδικα και παράλογα – γιατί έχουν ταυτιστεί με τον παράλογο τρόπο και τον μεταφέρουν στις σχέσεις τους, είτε επιλέγουν ανθρώπους και καταστάσεις που αναβιώνουν τα ίδια συναισθήματα.

Το να συνειδητοποιήσεις ότι ο γονιός σου ήταν, στην ουσία, ένα παιδί, ένα μωρό που αντιδρούσε με παιδικές ή βρεφικές συμπεριφορές απέναντί σου, δεν είναι καθόλου ανώδυνο. Κουβαλά πόνο, θλίψη και σύγχυση. Όμως, μέσα από αυτή τη συνειδητοποίηση και την αποδοχή αυτού του πόνου, ωριμάζεις. Η αλήθεια, όσο επώδυνη κι αν είναι, σε λυτρώνει: σε απαλλάσσει από την ανάγκη να επαναλαμβάνεις τα ίδια λάθη και σε απελευθερώνει από τη συνέχεια αυτής της ιστορίας — είτε την εκδραματίζοντας είτε αναβιώνοντας την.

🌞 Η ενηλικίωση, τελικά, δεν είναι θέμα ηλικίας. Είναι η στιγμή που αποφασίζεις να δεις την αλήθεια όπως είναι και να σταθείς διαφορετικά απέναντί της — με επίγνωση, ευθύνη και αγάπη.

Αγγελική Μπολουδάκη