Όταν μεγαλώνεις ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη

Ίσως μεγάλωσες σε ένα σπίτι όπου η λέξη «συγγνώμη» ήταν σπάνια.
Όπου, όταν κάποιος έκανε λάθος, δεν το παραδεχόταν. Αντί γι’ αυτό, προσπαθούσε να “διορθώσει” την κατάσταση με μια αυθαίρετη «καλή» πράξη: ένα παγωτό, ένα αστείο, μια βόλτα. Όχι για να αποκατασταθεί η αλήθεια, αλλά για να καλυφθεί το λάθος. Για να θαφτεί πρόχειρα κάτω από πράξεις που έμοιαζαν με αγάπη, αλλά τους έλειπε το πιο ουσιαστικό συστατικό: η μετάνοια.

Ίσως υπήρχε μεταμέλεια — μια στενοχώρια για τη λάθος συμπεριφορά — αλλά δεν υπήρχε πραγματική αλλαγή. Δεν υπήρχε ανάληψη ευθύνης. Κι έτσι, ίσως έλαβες το σιωπηλό μήνυμα ότι δεν είναι ασφαλές να μιλάς για τα λάθη. Ότι, αν πληγωθείς, δεν έχει σημασία· κάποιος θα κάνει κάτι “καλό” και πρέπει να το δεχτείς σαν απολογία — ακόμα κι αν μέσα σου ήξερες ότι δεν ήταν.

Όταν μεγαλώνεις με ανθρώπους που αποφεύγουν την ευθύνη, η παιδική ψυχή μαθαίνει να αμφισβητεί την ίδια της την πραγματικότητα. Μπερδεύεις το σωστό με το λάθος. Δεν είσαι σίγουρος αν έγιναν όντως αδικίες ή αν εσύ υπερβάλλεις. Αρχίζεις να θεωρείς τις αντιδράσεις σου υπερβολικές, τα συναισθήματά σου «λάθος».

Σου έμαθαν ότι, αντί για αλήθεια και ευθύνη, αρκεί κάτι επιφανειακά ευχάριστο — κι όλα ξεχνιούνται. Όμως μέσα σου, τίποτα δεν ησύχαζε πραγματικά.

Ίσως έχεις ζήσει τη σιωπή μετά από μια έκρηξη. Το αμήχανο «όλα καλά» που ακολουθεί χωρίς καμία κουβέντα για όσα προηγήθηκαν. Ίσως προσπάθησες εσύ να καλύψεις το κενό, να αποκαταστήσεις την ηρεμία, να μην «ταράξεις τα νερά».

Κι έτσι, σιγά-σιγά, έμαθες να ζητάς εσύ συγγνώμη για λάθη που δεν ήταν δικά σου. Να παίρνεις την ευθύνη όχι με υγιή τρόπο, αλλά ως μηχανισμό επιβίωσης. Για να διατηρείται η ισορροπία. Για να μην χαλάσει η «εικόνα».

Αλλά βαθιά μέσα σου πάντα ήξερες: αυτό δεν είναι εντάξει.

Έχει σημασία ο τρόπος που μεγάλωσες. Έχει αντίκτυπο αν κανείς δεν σου είπε ποτέ:
«Σου ζητώ συγγνώμη που σε πλήγωσα.»

Σήμερα, μπορεί να φοβάσαι τη σύγκρουση. Να δικαιολογείς ή να ανέχεσαι απολογίες χωρίς αντίστοιχη αλλαγή συμπεριφοράς. Ίσως να συμβιβάζεσαι με επιφανειακούς τρόπους αποκατάστασης, που δεν συνοδεύονται από ουσιαστική σύνδεση. Μπορεί να νιώθεις πως πρέπει να θυσιάσεις τη δική σου αξία για να διατηρείται η ειρήνη.

Ο βαθύτερος φόβος σου ίσως είναι ότι δεν θα ακουστείς ποτέ. Ότι τα συναισθήματά σου δεν έχουν αξία. Ότι, αν εκφράσεις τον πόνο ή την ανάγκη σου, ο άλλος θα το διαστρεβλώσει, θα το αγνοήσει ή θα σε χαρακτηρίσει υπερβολικό, ευαίσθητο ή “δύσκολο”.

Και πίσω απ’ όλα αυτά, υπάρχει ο πιο μεγάλος φόβος: ο φόβος της απόρριψης και της εγκατάλειψης. Ο φόβος ότι, αν διεκδικήσεις την αλήθεια σου ή εκφράσεις τις ανάγκες σου, θα χάσεις τους άλλους.

Έχεις ταυτίσει τη σύγκρουση με τιμωρία.
Φοβάσαι να ζητήσεις σεβασμό, γιατί δεν θέλεις να θεωρηθείς «βαρύς», «προβληματικός».

Ίσως μέσα σου υπάρχει ακόμα αυτός ο φόβος:
Ότι, αν πεις την αλήθεια σου, δεν θα την ακούσει κανείς.
Ότι η εμπειρία σου δεν μετρά.

Αυτό σε δίδαξαν: ότι η αλήθεια σου δεν έχει θέση μέσα στη σχέση.

Μα η πραγματικότητα είναι διαφορετική:

👉 Η αλήθεια σου αξίζει να ακουστεί.
👉 Τα συναισθήματά σου αξίζουν σεβασμό.
👉 Η αξία σου δεν εξαρτάται από την αποδοχή των άλλων.

Σου εύχομαι να ζήσεις με αλήθεια και διαύγεια.
Να μη φοβάσαι να διεκδικήσεις τη συγγνώμη που δικαιούσαι.
Να υπερασπίζεσαι την αξία σου χωρίς ενοχή.
Να δημιουργήσεις σχέσεις με ειλικρίνεια, σεβασμό και βαθιά σύνδεση.

Και πάνω απ’ όλα:
Να φροντίσεις τον εαυτό σου με την αγάπη που σου έλειψε — όχι καλύπτοντας τις πληγές σου, αλλά θεραπεύοντάς τες με αλήθεια.

Αγγελική Μπολουδάκη